عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

عباس شکوهی؛ عباس خانی؛ پیمان نامور؛ سلطان رون؛ معین مولایی

پروانه برگ خوار کدوییان یکی از آفات مهم کدوئیان در منطقه جیرفت می باشد که هر ساله خسارت زیادی به گلخانه‌های خیار وارد می کند. در ایران این آفت تاکنون تنها از مناطق جنوبی استان کرمان گزارش شده است. در حال حاضر مصرف سموم شیمیایی تنها روش موجود برای کنترل این آفت می باشد که مشکلات متعددی نظیر بروز مقاومت و عدم سلامت محصول را در پی دارد. بسیاری از این ترکیبات فاقد تاثیرات مخرب آفت‌کش‌های شیمیایی بر انسان و محیط زیست می‌باشند. این ترکیبات که به نام متابولیت‌های ثانویه معروف هستند برای زنده ماندن سلول‌های گیاهی ضروری نیستند ولی برای واکنش گیاهان در برابر محیط و تامین موجود زنده دراکوسیستم مهم هستند. این ترکیبات نقش عمده‌ای در دفاع گیاهان درمقابل حشرات گیاه خواردارند و گیاهان را در مراحل رشدی مختلف در برابر حشرات محافظت می نمایند. از این رو مطالعه برای بررسی اثرات کشندگی عصاره‌‌های گیاهی با هدف دستیابی به آفت کش‌های با منشا گیاهی مفید به نظر می‌رسد. آزمایش زیست سنجی جهت برآورد غلظت کشنده 50 درصد (LC50) عصاره اتانولی تاتوره و پونه روی لاروهای سن سوم Diaphania indica (Saunders) در 5 غلظت و 4 تکرار در هر غلظت و 8 لارو در هر تکرار در آزمایشگاه با شرایط دمای2±25 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 5±65 درصد دوره روشنایی 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی)، انجام شد. همچنین مقادیر غلظت کشنده 50 درصد (LC50) هر کدام از عصاره‌ها به صورت جداگانه محاسبه شد. تیمارها عبارت از غلظت های مختلف هر کدام از عصاره‌های گیاهان پونه و تاتوره شامل، غلظت های 8/4، 8، 16، 8/20 و 8/36 میکروگرم بر لارو برای پونه و غلظت های 67/3، 12/6، 25/12، 92/15 و 17/28 میکروگرم بر لارو برای تاتوره به همراه شاهد، اتانول 95% بودند. غلظت‌های فوق به روش قطره‌گذاری و با استفاده از سمپلر به میزان 10 میکرولیتر روی بدن هر لارو، گذاشته شد. شمارش تلفات لارو‌هاپس از 24 ساعت انجام شد. ﺟﻬﺖ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞآﻣﺎری اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻧﺮم اﻓﺰارSPSS اﺳﺘﻔﺎده گردید و مقایسه ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‌ها وﮔﺮوه ﺑﻨﺪی ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎ آزﻣﻮن توکی در ﺳﻄﺢ 5 درﺻﺪ اﻧﺠﺎم شد. نتایج نشان داد بالاترین غلظت هر عصاره دارای بیشترین میزان تلفات بوده است و افزایش غلظت عصاره‌ها، باعث افزایش میزان کشندگی لاروها شده است. اثر کشندگی عصاره اتانولی تاتوره بیشتر از عصاره پونه بود به طوری که میزان غلظت کشنده 50 درصد (LC50) عصاره تاتوره و پونه به ترتیب 80/11و 18/21 میکروگرم بر هر حشره محاسبه شد. نتایج این بررسی نشان داد عصاره ی تاتوره و پونه می تواند به عنوان منبع بیولوژیکی مؤثری برای حفاظت گیاهان در برابر آفات استفاده نمود.

آفتکش گیاهی؛ تاتوره؛ پونه؛ پروانه برگ خوار کدوییان