عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

سارا قارونی کاردانی؛ جهانگیر حیدرنژاد؛ محمد زکی عقل

ویروس ایرانی پیچیدگی برگ چغندرقند (Beet curly top Iran virus, BCTIV) متعلق به جنس تازه تاسیس Becurtovirus از خانواده Geminiviridae و مهمترین عامل بیماری پیچیدگی چغندرقند در ایران است. ژنوم BCTIVشامل یک قطعه دی اِن اِی تک لای ژنومی به طول تقریبی 2800 جفت باز است. باوجودیکه در اغلب اعضای جنس Begomovirus از همین خانواده مولکول های دی اِن اِی ساتلایت گزارش شده است ولی در سایر جنس ها وجود ساتلایت نادر است. در بررسی تنوع ژنتیکی BCTIV در ایران، پس از استخراج نوکلئیک اسید، مولکول های حلقوی آن با استفاده از روش دایره غلتان تکثیر گردید. در دو نمونه جمع آوری شده از آذربایجان غربی (ارومیه) علاوه بر قطعه 2839 جفت بازی ژنوم ویروس، قطعه کوچکتری نیز همانند سازی شد. این قطعه پس از همسانه سازی تعیین ترادف گردید. قطعه تکثیر شده یک مولکول دی اِن اِی حلقوی بطول 1514 نوکلئوتید دارای ترادف خاصی بود (Acc. No. KF158391) بطوریکه 459 نوکلئوتید آن مشابه با ژنوم BCTIV بود. این مولکول دارای توالی کامل ناحیه بین ژنی (nt 294) شامل ترادف حفاظت شده نونانوکلئوتید شبیه به اعضای جنس Becurtovirus (TAAGATT/CC) و قسمتی از ابتدای چارچوبهای ژنی C1 (nt 38 ) و V3 (nt 127) بود. از این نظر، این مولکول با توجه به شباهت آن به ژنوم BCTIV، شبیه به مولکول های ژنومی ناقص است که در بعضی از اعضای جنس Curtovirus گزارش شده است. با این وجود، 1055 نوکلئوتید باقیمانده شباهتی به ژنوم BCTIV نداشت و فاقد چارچوب ژنی بود. جستجو با کمک شبکه BLASTN نشان داد که این قطعه در بعضی نواحی شباهت هائی با ژنوم چغندر قند دارد. پیشتر نیز یک مولکول دی اِن اِی موسوم به ساتلایت از یک جدایه BCTIV در جنوب کشور گزارش شده است.

ویروس ایرانی پیچیدگی برگ چغندرقند؛ ساتلایت؛ روش دایره غلتان؛ چغندر قند؛ مولکولهای ژنومی ناقص