عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

مجید الداغی؛ سیاوش رعیت پناه

با توجه به اینکه در زمینه مطالعه عوامل بیماریزای فیتوپلاسمایی در ایران تحقیقات مدون قابل ملاحظه‌ای صورت نگرفته است، اولین قدم در این زمینه ردیابی و شناسایی این گونه عوامل بیماری‌زا در گیاهان زینتی بوده تا اینکه راه برای ادامه مسیر در این باره باز گردد. بر این اساس و به دلیل اهمیت استان مازندران در پرورش و کشت گیاهان زینتی در کشور و همچنین بروز و مشاهده علایم مشکوک به این گونه عوامل بیماری‌زا در روی گیاهان زینتی، مطالعه مذکور جهت تشخیص و بررسی ویژگی‌های بیماری(های) فیتوپلاسمایی در روی گیاهان زینتی، آپارتمانی و شاخه بریده در گلخانه‌های استان مازندران طراحی گردید. طی سال‌های 91-1390 در مجموع بیش از 30 بازدید از گلخانه‌ها، فضاهای سبز، گل فروشی‌ها و سایر مکان‌های عرضه گیاهان زینتی، درخت و درختچه‌های غیرمثمر صورت پذیرفت و مجموعاً حدود 50 نمونه گیاهی دارای علایم مشکوک به بیماری‌های فیتوپلاسمایی جمع‌آوری گردید. در این بین، گیاهانی که دارای علایم بارزتری از بیماری‌های فیتوپلاسمایی بودند عبارت بودند از تاج خروس، گل جعفری و گل رز. عامل بیماری توسط سس از این گیاهان به پروانش منتقل گردید. نتایج واکنش PCR مستقیم و لانه‌ای، آلودگی قطعی فیتوپلاسمایی را در این گیاهان ثابت کرد. بعلاوه تعیین توالی قطعه تکثیری در واکنش PCR لانه‌ای و مقایسه آن با اطلاعات و توالی‌های ژنومی موجود در بانک‌های اطلاعاتی (GenBank) نشان داد که توالی فیتوپلاسماهای ردیابی شده در تاج خروس، گل جعفری و گل رز دارای همولوژی بالا با فیتوپلاسماهای گروه 16SrI (Aster yellow = ‘Candidatus phytoplasma asteris’) و به ترتیب با زیرگروه‌های 16SrI-M ، 16SrI-B و 16SrI-B می‌باشد. این موضوع دارای اهمیت بالایی است چرا که بر اساس اطلاعات ما این اولین گزارش از یافتن نماینده‌ای از گروه 16SrI و آلوده کننده در تاج خروس در ایران می‌باشد. بعلاوه مطالعه حاضر، اولین گزارش از بروز چنین بیماری‌هایی در گل رز در مازندران می‌باشد.

شناسایی؛ فیتوپلاسما؛ گیاهان زینتی