عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

لیلا محمودی؛ اروج ولیزادگان؛ مهدیه موسوی

سفید‌بالک گلخانهTrialeurodesvaporariorum Westwood (Hem.: Aleyrodidae)، آفت مهم محصولات کشاورزی در سراسر جهان می‌باشد. این حشره خسارات کمی و کیفی فراوانی به گیاهان وارد می-کند. جهت کنترل آفات در گلخانه‌ها، اسانس‌های گیاهی به عنوان جایگزین مناسبی برای حشره‌کش‌های شیمیایی مورد توجه هستند. لذا در تحقیق حاضر سمیت تنفسی اسانس گیاه جعفریPetroselinum crispum L. (Fam.: Umbellifera) ، روی حشرات کامل آفت مذکور مورد بررسی قرار گرفت. اسانس گیاه مذکور با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب استخراج شد. آزمایش‌های زیست سنجی در دمای 2±27 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد با دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار (5 غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد)، انجام شد. غلظت‌های به‌کار رفته شامل 31/1، 97/1، 62/2، 28/3 و 93/3 میکرو لیتر بر لیتر هوا می‌باشند. هر غلظت در 3 تکرار و هر تکرار شامل 20 حشره بالغ بود. نتایج نشان داد که اسانس مزبور کشندگی معنی داری را در 24 ساعت روی حشرات بالغ نشان می‌دهد. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش سمیت تنفسی اسانس، با افزایش غلظت درصد مرگ و میر افزایش یافت. مقدار LC50 اسانس P. crispum L. روی سفید‌بالک گلخانه معادل 41/2 میکرولیتر بر لیتر هوا بوده که درصد تلفات حاکی از حساسیت بالای سفید‌بالک گلخانه نسبت به اسانس گیاه جعفری می‌باشد. نتایج آزمایش بیانگر تأثیر بالای اسانس P. crispum L. روی آفت فوق بوده و به‌دلیل پتانسیل بالا در سمیت تنفسی برای استفاده در برنامه‌های کنترل تلفیقی آفت مذکور در گلخانه‌ها پیشنهاد می‌شود.

اسانس‌های گیاهی؛ سفید‌بالک گلخانه؛ گیاه جعفری؛ Trialeurodesvaporariorum Westwood؛ Petroselinum crispum L