عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

محمد ادبی فیروزجایی؛ پژمان خدایگان؛ فرید بیکی؛ روح الله صابری

بلاست باکتریایی یکی از بیماری‌های مهم مرکبات شمال ایران می‌باشد. این بیماری در فصول سرد و خنک و یا بلافاصله پس از آن باعث آسیب قابل توجهی به درختان می‌گردد. کنترل بیولوژیک می‌تواند روشی موثر برای کنترل این بیماری باشد. به‌منظور بررسی امکان کنترل بیولوژیک بیماری، نمونه‌هایی از برگ مرکبات سالم، از مناطق مختلف استان‌های مازندران، گیلان و گلستان جمع‌آوری شده و فعالیت بیوکنترلی باکتری‌ها و مخمرهای جداشده از نمونه‌های مذکور، در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. سوسپانسیونی از جدایه‌های مختلف با غلظت cell/ml 108 تهیه و برای سه روز متوالی بر روی نهال‌های آلمو و نارنج مه‌پاشی شدند. بیست و چهار ساعت پس از مه‌پاشی، برگ‌های هر یک از نهال‌ها، برداشت و جهت بررسی فعالیت بیمارگری، در شرایط مرطوب و دمای 15 درجه سلسیوس نگهداری شدند. در هر تیمار 20 میکرولیتر از سوسپانسون (OD:0.2) باکتری‌های بیماری‌زا به برگ تزریق گردید. به‌عنوان کنترل مثبت، دسته‌ای از نهال‌ها تنها با آب مه‌پاشی و مورد بررسی قرار گرفتند. ده روز پس از تزریق، از لکه‌های ایجاد شده در هر برگ تصویربرداری و مساحت لکه با استفاده از نرم‌افزار دینوکپچر اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که برخی جدایه‌های باکتریایی و مخمری، توانستند سبب کاهش 68 تا 83 درصدی علایم بیماری گردند. جهت بررسی توان جدایه‌ها در کاهش جمعیت باکتری‌های عامل بلاست، موتانت‌های باکتری‌های بیماری‌زا مقاوم به آنتی بیوتیک، تهیه گردید. یک روز پس از مه‌پاشی نهال‌ها با سوسپانسیونی از پاتوژن‌ها، آنتاگونیست‌های منتخب بر روی نهال‌ها مه‌پاشی شدند. در زمان‌های 24، 48، 72، 96 و 144 ساعت پس از مه‌پاشی آنتاگونیست‌ها، جمعیت پاتوژن‌ها ردیابی و اندازه‌گیری شد. تجزیه و تحلیل آماری نتایج نشان داد که برخی از جدایه‌ها توانستند جمعیت پاتوژن‌ها را 31 تا 56 درصد کاهش دهند. به نظر می‌رسد میان کاهش جمعیت پاتوژن و کاهش شدت بیماری‌زایی رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. بخش‌های تکمیلی این پژوهش در دست انجام است.

بلاست مرکبات؛ مخمر؛ باکتری؛ کنترل بیولوژیک