عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

شیوا سعیدی؛ حبیب الله حمزه زرقانی؛ ضیاءالدین بنی هاشمی

گیاهان جالیزی (Cucurbitaceae)، مخصوصاً طالبی و خربزه نقش مهمی در زراعت صیفی کشور و درآمد ملی دارند. یکی از مهم‌ترین و خسارت‌زاترین بیماری‌های این گیاهان، بیماری پژمردگی آوندی خربزه و طالبی ناشی از Fusarium oxysporum f.sp. melonis (Fom) می‌باشد. با توجه به ناکارآمدی مبارزه شیمیایی و اندک بودن منابع مقاومت در ارقام الیت، استفاده از میکروارگانیسم‌ها به منظور القاء واکنش‌های دفاعی گیاه و حفاظت از گیاهان روش مناسب‌تری برای کنترل این بیماری است. این پژوهش به منظور بررسی امکان القاء مقاومت به بیماری پژمردگی فوزاریومی در ارقام Cucumis melo با استفاده از جدایه‌های غیر بیماریزا و ناپرآزار Fusarium oxysporum در آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. در این پژوهش از Fusarium oxysporum f.sp. melonis Race1.2 (MT13-3a)، به عنوان عامل بیمارگر و از سه جدایه غیر بیماری‌زای nonpath1، nonpath5و 2Ma4-5a در دو رقم خربزه مشهدی و طالبی شهد شیراز و نیز نژادهای صفر و 2 بیمارگر برای خربزه مشهدی و نژاد 1 بیمارگر (I-17) برای طالبی شهد شیراز به عنوان نژاد ناپرآزار، جهت بررسی اثر القاء کنندگی آنها استفاده شد. مایه‌زنی با عامل بیمارگر و غیر بیمارگر به روش فرو بردن در سوسپانسیون اسپور و با نسبت 1:1 و به طور هم‌زمان و با فاصله زمانی دو روز انجام شد. نتایج تجزیه واریانس داده‌های مربوط به شاخص‌های بیماری و برخی شاخص‌های مرفومتریک و فیزیولوژیک گیاه نشان داد که همه جدایه‌های غیر بیمارگر مورد بررسی توانستند شدت بیماری پژمردگی آوندی ناشی از F. oxysporum f.sp. melonis Race1.2 را به طور معنی‌دار و به میزان قابل توجهی کاهش و طول عمر گیاهان و طول دوره کمون را افزایش دهند و به عبارتی دیگر وقوع بیماری را به تاخیر اندازند. گیاهان تیمار شده با این جدایه‌ها وزن تر، وزن خشک، سطح برگ، تعداد برگ و ارتفاع ساقه بیشتری نسبت به گیاهان کنترل مثبت داشتند.

Fusarium oxysporum. پژمردگی فوزاریومی. مقاومت القایی