عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

امین هیبتیان قلعه سلیمی؛ فرهاد رضایی

کاشت چغندرقند، برای عدم واردات و خودکفایی درزمینه تولید قند و شکر، مورد حمایت و توجه دولت قرار دارد ، با توجه به وجود کارخانه قند در استان چهارمحال و بختیاری این محصول از کشت‌های رایج در این استان می‌باشد و مورد علاقه کشاورزان منطقه قرار دارد و از سطح زیر کشت بالایی در شهرستان‌های مختلف این استان برخوردار بوده و تعیین به ‌موقع زمان سم‌پاشی یکی از مطالبات اصلی کشاورزان و مراکز تحقیقاتی استان است. یکی از آفات مهم و کلیدی چغندرقند کرم طوقه بر یا شب‌پره زمستانه با اسم علمی Agrotis segetum می‌باشد که در ابتدای کشت با تغذیه از ناحیه طوقه چغندرقند باعث خسارت فراوانی به این محصول می‌گردد، این خسارت عملکرد محصول را به‌شدت کاهش داده و در نسل‌های بعدی نیز در بعضی از سال‌ها قابل‌ توجه است. با نصب و پایش تله فرومونی و تعیین اوج پرواز این شب‌پره می‌توان بهترین تاریخ سم‌پاشی علیه این آفت را مشخص و از مصرف بی‌رویه سموم و عوارض جانبی و هزینه‌های اضافی آن جلوگیری و به اقتصاد بهره‌برداران کمک نمود. به همین منظور دو عدد تله فرومونی دلتا از شرکت زیست‌فناوری پارسیان با فرومون جنسی راشل وارد شده توسط شرکت نوآوران حیات پاک به فاصله 200 متر از یکدیگر در مورخ 15 اردیبهشت 94 در کشت مورد نظر نصب شد و شمارش و ثبت آن‌ها طی هر سه روز یک‌بار صورت گرفت. تله‌ها و فرومون های آفت ماهیانه تعویض گردید. تله‌ها در یک مزرعه به مساحت 5/0 هکتار در استان چهارمحال و بختیاری شهرستان کیار نصب گردیدند. تاریخ کشت چغندرقند در مزرعه مذکور 20 اردیبهشت 1394 بود، آبیاری هر دو هفته یک‌بار و به‌صورت غرقابی انجام می‌شد و شمارش حشرات شکار شده در تله‌ها در ساعات اولیه صبح صورت می‌گرفت، نتایج داده‌ها با نرم افزار Excel مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفت و نمودار تغییرات شکار آفت رسم گردید. نتایج شمارش شب‌پره‌های شکار شده توسط تله‌ها مشخص کرد که این آفت در سال 1394 در استان چهارمحال و بختیاری دارای سه نسل بوده که اوج شکار حشرات نر نسل اول آفت 29 خرداد و نسل دوم 2 مرداد و نسل سوم 27 شهریور بود. با توجه به هم‌زمانی اوج جمعیت لاروها با مرحله حساس گیاه و پایین بودن قدرت ترمیم گیاه خسارت در نسل اول بسیار مهم و قابل‌توجه بوده و کشاورزان گاهی به کشت مجدد (واکاری) مجبور می‌شدند. از نتایج این بررسی می‌توان در برنامه مدیریت تلفیقی علیه این آفت استفاده کرده و روش های مبارزه شیمیایی را فقط در نسل اول، بر علیه لاروهای آفت با سموم مجاز توصیه نمود.

خسارت؛ نسل؛ آفت؛ شب‌پره