عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

هادی شیرزاد؛ سیما زنگنه؛ محمد سالاری؛ مریم سجادی

گندم به خاطر نقش مهمی که در عرصه سیاسی و اقتصادی کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه ایفا میکند ، یک محصول استراتژیک در تمام دنیا به حساب می آید . اهمیت اقتصادی گندم چه از نظر تولید و چه از نظر تغذیه در دنیا بیش از سایر محصولات کشاوری می باشد .در اکوسیستم های زراعی کشور که گندم بستر زیست را تشکیل می دهد . عوامل زنده و غیر زنده ای در تولید محصول گندم تاثیر گذار هستند که انسان برای به دست آوردن محصول بیشتر مدام آنها را تغییر می دهد . این عوامل و روابط متقابل بین آنها در حفظ تعادل کمی و کیفی گونه های تشکیل دهنده یک اکوسیستم اهمیت بسیار زیادی دارد . قارچهای مایکوریز با گستراندن ریسه در اطراف ریشه گیاه، سطح جذب آب و عناصر غذایی ریشه ها را افزایش می دهند .آنها همچنین با ترشح آنزیمهای خاص عناصر غذایی نامحلول در خاک مانند فسفر وروی، را جذب کرده و آنرا در اختیار آنها قرار می دهند. تحقیقات نشان داده گیاهانی که ریشه آنها به وسیله قارچ های اندوفیت ماکوریزا آربوسکولار آلوده می شود، نسبت به گیاهان غیر مایکوریزی، توانایی بالاتری برای تحمل تنش های زنده و غیر زنده محیطی مانند خشکی، شوری خاک و بیماری‌ها دارند. رویشگاه‌های استان سیستان و بلوچستان به لحاظ کمترین آثار تخریبی انسان بر محیط زیست، می‌تواند یکی از ذخایر ژنتیکی کشور از نظر فلور گیاهی و قارچی محسوب شود. در این تحقیق به منظور شناسایی قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزای همزیست با ریشۀ گندم، در سال زراعی92-1391از 15مزرعه در استان سیستان و بلوچستان نمونه برداری شد و تودۀ ریشه و خاک اطراف بوته های سالم و شاداب هر مزرعه، از عمق 5 – 30 سانتی ‌متری جمع آوری گردید. ، ابتدا به روش الک تر و سانتریفوژ از 100 گرم از هر خاک نمونه برداری شده اسپورها جدا گردیدند و پس از شمارش و تعیین جمعیت، از آنها اسلاید میکروسکوپی تهیه گردید. با بررسی و ارزیابی خصوصیات مورفولوژیک اسپورهای قرار داده شده در PVLG و PVLG + معرف ملزر، همچون رنگ، اندازه، ساختار دیواره و ریسه در برگیرنده، در مجموع شش گونه قارچ آربوسکولار میکوریزی به قرار ذیل شناسایی شدند: Claroideoglomus etunicatuim، Funneliformis constrictum، F. mosseae، Rhizophagus aggregatus، R. invermaius و Acaulospora punctata در این بین Funneliformis constrictum و F.mosseae بیشترین و Acaulospora punctata کمترین فراوانی مشاهده را در بین اسپورهای بررسی شده داشتند. Acaulospora punctata برای اولین بار از ایران گزارش می شود. این گونه با دیگر نمونه‌های جنس Acaulospora از نظر رنگ، اندازه و تزئینات سطح اسپور کاملا متفاوت است. شمارش اسپورها و تعیین جمعیت آنها نشان داد، بیشترین تراکم اسپور نیز مربوط به منطقه هیرمند زابل با تعداد 194 و کمترین تراکم اسپور مربوط به منطقه ایرانشهر با تعداد 90 اسپور در 100گرم خاک است.

قارچ مایکوریز آربوسکولار؛ گندم؛ شناسایی