عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

محمدرضا باقری؛ مهدی حسن پور؛ علی گلی زاده؛ شهرام فرخی

سن Nesidiocoris tenuis یکی از مهم‏ترین دشمنان طبیعی سفیدبالک‏ها است که به‏ صورت طبیعی در مزارع و گلخانه ‏هایی که سمپاشی در آنها صورت نمی‏گیرد، وجود دارد. واکنش تابعی یکی از اجزای مهم برهمکنش‏های شکار - شکارگر است که بیانگر واکنش شکارگر به تغییرات تراکم میزبان می‏باشد. خیار، گوجه‏ فرنگی و بادمجان سه محصول مهم گلخانه و از میزبان‏های اصلی سفیدبالک گلخانه T. vaporariorum هستند. تأثیر سه میزبان گیاهی مذکور روی واکنش تابعی سن شکارگر نسبت به تراکم‏های مختلف پوره‏ های سفیدبالک گلخانه در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. مخلوطی از پوره‏ سنین سوم و ابتدای چهارم سفیدبالک گلخانه در تراکم‏های 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 50 روی دیسک‏های برگی به مساحت تقریبی هشت سانتی‏متر مربع در 10 تکرار در اختیار حشرات نر و ماده‏ ی جفتگیری کرده‏ شکارگر قرار گرفت و تعداد پوره‏ خورده شده پس از 24 ساعت شمارش و ثبت شد. نتایج تجزیه‏ ی رگرسیون لجستیک نشان داد که نوع واکنش تابعی برای هر دو جنس و هر سه گیاه میزبان از نوع دوم است. بین سه میزبان گیاهی از نظر قدرت جستجوگری (a) و زمان دستیابی (Th) هر دو جنس شکارگر اختلاف معنی‏ داری وجود نداشت. قدرت جستجوگری سن‏های شکارگر ماده در خیار، گوجه‏فرنگی و بادمجان به‏ترتیب 03/0±16/0، 03/0±13/0 و 04/0±15/0 بر ساعت و زمان دستیابی نیز 06/0±79/0، 9/0±68/0 و 1/0±89/0 ساعت محاسبه شد. برای حشرات نر قدرت جستجوگری شکارگر به‏ ترتیب03/0±12/0، 03/0±14/0 و 04/0±14/0 بر ساعت و زمان دستیابی نیز 1/0±19/1، 08/0±08/1 و 12/0±5/1 ساعت به‏ دست آمد. تغذیه‏ سن ماده‏ جفتگیری کرده‏ شکارگر در بالاترین تراکم پوره‏ های سفیدبالک گلخانه برای خیار، گوجه‏ فرنگی و بادمجان به‏ ترتیب 7/1±4/24، 8/2±3/26 و 9/1±6/21 پوره و برای حشرات نر 3/1±8/16، 4/1±2/18 و 8/0± 4/13 پوره محاسبه شد. هرچند میزان تغذیه‏ حشرات ماده در میزبان‏های گیاهی مختلف با یکدیگر فاقد اختلاف معنی‏ دار بود، اما میزان تغذیه ‏حشرات نر در میزبان‏های گیاهی مختلف و میزان تغذیه آنها با حشرات ماده دارای اختلاف معنی ‏دار بود (p<0.05). میزان شکار حشرات ماده‏ جفتگیری کرده روی هر سه گیاه میزبان بیشتر از میزان شکار افراد بالغ نر است، که علت آن می‏تواند جثه‏ بزرگتر حشرات ماده نسبت به حشرات نر و نیاز آنها به انرژی بیشتر برای تخمگذاری و توالی نسل باشد. در هر دو جنس نر و ماده، حداکثر نرخ حمله (T/Th) در گوجه‏ فرنگی بالاتر از دو میزبان دیگر بود. براساس تجزیه و تحلیل حاصل از رگرسیون غیر خطی، مقادیر ضریب تبیین (R2) برای هر دو جنس نر وماده، در هر سه میزبان گیاهی بالای 90 درصد بود. براساس نتایج این تحقیق، N. tenuis می‏تواند یک گزینه ‏ی مناسب برای استفاده در برنامه‏ های مدیریت تلفیقی سفیدبالک T. vaporariorum در گلخانه‏ های سبزی و صیفی باشد.

کنترل بیولوژیک؛ زمان دستیابی؛ حداکثر نرخ حمله تئوریکی؛ شکارگری