عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

امین علیدادی؛ محمد جوان‌نیکخواه؛ مژگان کوثری؛ سعدی کرمی

درختان بلوط از گونه‌‌های اصلی و عمده ناحیه رویشی زاگرس محسوب می‌شود. زوال بلوط پدیده مهمی است که سال‌هاست در جنگل‌های بلوط ایران وجود دارد. محققین عوامل متعددی را در ارتباط با این پدیده شناسایی و معرفی کرده‌‌اند و مرگ ناگهانی و خشکیدگی بلوط‍‌ را حاصل ترکیبی از عوامل زنده و غیر زنده می‌دانند. قارچ‌ها می‌توانند یکی از عوامل زنده‌ی دخیل در زوال بلوط باشند. به منظور جداسازی قارچ‌های همراه با درختان بلوط (Quercus SPP.) با علائم زوال طی پاییز سال 1394، نمونه‌هایی از قسمت‌های مختلف و خاک اطراف درختان بلوط در استان ایلام جمع آوری گردید. قطعاتی از بافت‌ های آلوده به مدت ده دقیقه با آب شستشو داده شد. قطعات شسته شده با هیپوکلرید سدیم 10 درصد برای مدت یک دقیقه ضدعفونی گردید. جداسازی از نمونه‌های خاک و بافت‌های آلوده استریل شده روی محیط کشت‌های PDA و WA 2 % انجام شد. تهیه کشت خالص قارچ‌ها به روش تک اسپور و نوک ریسه کردن در محیط غذایی سیب زمینی-دکستروز-آگار (PDA) صورت پذیرفت. شناسایی گونه قارچ بر اساس ویژگی‌های ریخت شناسی روی محیط کشت OA ، در دمای 25 درجه سانتی گراد و شرایط تاریکی مداوم انجام گرفت. میزان رشد پرگنه قارچی در دمای 25 درجه سلسیوس و به مدت 10 روز روی محیط OA اندازه‌گیری گردید. براین اساس قطر کلنی 50 میلی‌متر انداره‌گیری شد. رنگ کلنی سبز مایل به خاکستری مشاهده شد. این گونه قادر به تولید آلئوروکنیدیوم و همچنین تولید کندیوفورهای فیالیدیک و تولید کنیدیوم‌ می‌باشد. آلئوروکنیدیوم‌ها به صورت میانی و انتهایی و به رنگ قهوه‌ای تیره مشاهده شدند. ابعاد آلئوروکنیدیوم‌ها بین 10- 7 میکرومتر اندازه‌گیری گردید. اگر چه این گونه توانایی تولید کندیوم‌های فیالیدیک را دارا می‌باشد، اما در برخی از جدایه‌ها این نوع از کنیدیوم‌ها تشکیل نمی‌شود. در این جدایه‌ها نیز مرحله کنیدیومی مشاهده نشد. تکثیر و تعیین توالی ناحیه ITS این جدایه‌ها برای تایید داده‌های مرفولوژیکی انجام شد. توالی ناحیه ITS این جدایه‌ها با استفاده از جدایه‌های موجود در Genbank جهت شناسایی قارچ مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین رسم درخت فیلوژنتیکی با استفاده از توالی ناحیه ITS این جدایه‌ها و جدایه‌های معتبر این گونه در بانک ژن صورت پذیرفت. شناسایی مولکولی جدایه‌ها و رسم درخت فیلوژنی شناسایی مورفولوژی را تصدیق کرد و در درخت فیلوژنی، این جدایه کنار جدایه‌های H. fuscoatra با درجه اعتبار سنجی بالا قرار گرفت. براساس داده‌های مرفولوژیکی و مولکولی، ایزوله‌های جدا شده از خاک به عنوان H. fuscoatra شناسایی گردید. براساس منابع این اولین گزارش از وجود H. fuscoatra برای میکوبیوتای ایران می باشد.

قارچ؛ گونه جدید؛ بلوط؛ زاگرس