بررسی واکنش بیماری‌زایی دو گونه‌ی Stemphylium botryosum و Stemphylium vesicarium بر روی باقلا در شرایط گلخانه‌ای
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
باقلا یکی از قدیمی‌ترین گیاهان زراعی ایران است. در ایران واریته‌های زیادی از باقلا گزارش شده است که در حال حاضر رقم برکت به لحاظ پر محصولی، دانه درشتی، زود‌پزی و بازارپسندی رقم غالب در استان گلستان محسوب می‌شود. بسیاری از تحقیقات Stemphylium spp. از روی میزبان‌های مختلف تایید کرده است که عوامل محیط نقش مهمی در توسعه‌ی این بیماری دارد. دمای هوا، خیسی برگ و رطوبت محیط مهم‌ترین عوامل گسترش این بیماری هستند. گونه‌های Stemphylium vesicarium و Stemphylium botryosum به عنوان عامل بیماری سوختگی استمفیلیومی در استان گلستان گزارش شدند. سوختگی استمفیلیومی یکی از مهم‌ترین بیماری‌های قارچی باقلا محسوب می‌شود که با خسارت‌زدن به برگ و محدود نمودن فتوسنتز، باعث کاهش تولید باقلا در واحد سطح می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی اختلاف بیماری‌زایی (بر اساس وسعت لکه‌های روی برگ) در بین دو گونه‌ی Stemphylium botryosum و Stemphylium vesicarium در شرایط آزمون با زخم و بدون زخم بر روی برگ‌های رقم برکت باقلا در شرایط گلخانه بوده است. در این آزمایش برای هر گونه‌ی قارچ Stemphylium 10 گلدان (10 تکرار) در نظر گرفته شد و آزمون با قرار دادن قرص‌های میسیلیومی 5 میلی‌متری بر روی برگ‌های باقلا در شرایط گلخانه (در دمای 22 درجه سانتی‌گراد) انجام شد. علایم بیماری بر روی برگ‌ها، 7 روز پس از مایه‌زنی اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین گونه‌ها از لحاظ وسعت لکه‌های ایجادشده در سطح 99 درصد معنی‌دار بوده و اختلاف بین دو روش آزمون (با زخم و بدون زخم) نیز در سطح 99 درصد معنی‌دار بوده و اثر متقابل گونه × روش آزمون در سطح 99 درصد معنی‌دار بوده است ولی اختلاف میان گلدان‌ها معنی‌دار نبوده است. از آن‌جایی‌که اثر متقابل گونه × روش آزمون معنی‌دار بود، بنابراین برش‌دهی داده‌ها بر اساس این دو فاکتور انجام شد و داده‌ها به تفکیک گونه و روش آزمون مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده‌های آزمون بیماری‌زایی بدون زخم نشان داد که بین گونه‌ها اختلاف معنی‌داری وجود ندارد و میانگین مساحت لکه برای S. botryosum و S. vesicarium به ترتیب 14/1 و 15/1 میلی‌متر مربع بود. تجزیه واریانس داده‌های آزمون بیماری‌زایی با زخم نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین دو گونه وجود دارد به این صورت که میانگین مساحت لکه ایجاد شده توسط گونه‌ی S. botryosum و S. vesicarium به ترتیب 70/2 و 27/4 میلی‌متر‌مربع بود. نتایج نشان داد که وسعت لکه‌ها در آزمون با زخم بیش‌تر است و وسعت لکه‌های ناشی از گونه‌ی S. botrryosum از گونه‌ی S. vesicarium بیش‌تر است.
کلیدواژه ها