عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

آیدین زیبایی؛ ضرغام بی غم؛ مجتبی اسمعیلی؛ علیرضا بندانی

استاد دانشگاه تهران

مینوز گوجه‌فرنگیTuta absoluta Meyrick (Lepidoptera: Gelechiidae) یکی از مهم‌ترین آفات گوجه‌فرنگی در سراسر دنیا محسوب می‌شود. لاروهای این آفت با تغذیه از برگ، ساقه و میوه باعث خسارت قابل‌توجه به محصول می‌شوند. آبامکتین(امولسیون % 8/1) یکی از ترکیباتی است که به صورت گسترده علیه این آفت‌ در ایران استفاده می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر غلظت‌های زیرکشنده آبامکتین بر جدول زندگی مینوز گوجه‌فرنگی بود. آزمایشات به روش زیست‌سنجی غوطه‌وری دیسک برگی انجام و غلظت‌های کشندگی آبامکتین به روش پروبیتت خمین زده شدند. به‌منظور مطالعه تاثیر غلظت‌های زیرکشنده آبامکتین روی پارامترهای رشدی و تولیدمثلی مینوز گوجه‌فرنگی، دیسک‌های برگی با غلظت‌های LC10و LC30 آفت‌کش تیمار و سپس لاروهای سن چهارم به روی آن‌ها منتقل شدند. بعد از 48 ساعت لاروها به روی برگ‌های سالم منتقل شده تا به شفیره و حشره کامل تبدیل شوند. حشرات کامل به دست آمده به روی برگ‌های سالم انتقال و به آن‌ها اجازه داده شد تا تخم‌ریزی کنند و بعد از آن تعداد 100 تخم تا رسیدن به بلوغ به طور روزانه بررسی و تغییرات ثبت شد. داده‌های جدول زندگی با استفاده از روش چی و نرم‌افزار جدول زندگی دوجنسی سن-مرحله آنالیز شدند. نتایج زیست‌سنجی نشان داد غلظت‌های LC10، LC30 و LC50 به ترتیب برابر 12/0، 15/0 و 23/0 میلی‌گرم بر لیتر است. بر اساس نتایج به دست آمده وزن شفیره و میزان خروج حشرات کامل در تیمارهای LC10 و LC30 در مقایسه با شاهد هیچ تفاوت معنی‌داری نداشت. بیشترین مرگ‌ومیر حاصل از تیمار غلظت‌های زیرکشنده آبامکتین در لاروهای سن اول و دوم مشاهده شد. علاوه بر این، غلظت LC30 آبامکتین طول دوره‌های پیش از بلوغ نر و ماده، طول عمر بالغین نر (12/36، 87/31 و 68/36 به ترتیب مربوط به LC10، LC30 و شاهد) و ماده (62/37، 45/32 و 92/32 به ترتیب مربوط به LC10، LC30و شاهد) و همچنین میزان تخم‌ریزی ماده‌ها (97/102، 32/72 و 6/117 به ترتیب مربوط به LC10، LC30 و شاهد) را در مقایسه با شاهد بطور معنی‌داری کاهش داد. همچنین غلظت‌های زیرکشنده آبامکتین باعث کاهش معنی‌دار پارامترهای رشدی جمعیت شامل نرخ ذاتی افزایش جمعیت (1287/0، 1206/0 و 1337/0 به ترتیب مربوط به LC10، LC30و شاهد)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (1337/1، 1282/1 و 1432/1 به ترتیب مربوط به LC10، LC30و شاهد)، نرخ ناخالص تولیدمثل (42/76، 72/50 و 92/81 به ترتیب مربوط به LC10، LC30و شاهد) و مدت زمان یک نسل (07/28، 78/25 و 78/28 به ترتیب مربوط به LC10، LC30و شاهد) شدند. بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش می‌توان گفت این آفت‌کش علاوه بر اینکه تأثیرات حاد بر جمعیت مینوز گوجه‌فرنگی دارد می‌تواند تأثیرات زیرکشنده نیز بر برخی پارامترهای آفت داشته باشد که این اثرات باعث اختلال در زیست‌شناسی این آفت می‌شود.

مینوز گوجه‌فرنگی؛ جدول زندگی؛ تأثیرات زیرکشنده؛ آبامکتین