اولین گزارش از همراهی یک فیتوپلاسمای مربوط به گروه 16SrII با بیماری ریزبرگی نارون

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

فرشاد همتی دیناروند؛ علیرضا افشاری فر؛ مجید صیام پور

گیاهان موجود در پارک ها و فضای سبز شهری به دلیل جذب و کاهش آلاینده‌های هوا، تعدیل شرایط جوی و زیبا سازی محیط از اهمیت زیادی برخوردارند. نارون (Ulmus sp.) یکی از مهمترین پوشش‌های گیاهی موجود در فضای سبز شهری ایران و استان فارس است. با این حال رشد مطلوب این درخت تحت تاثیر آفات و بیماری‌های مختلفی قرار می گیرد. فیتوپلاسماها از جمله عوامل بیماری زای مهم گیاهی هستند با این وجود اطلاعات کمی در مورد این عوامل در پوشش‌های گیاهی پارک ها و فضای سبز وجود دارد. در بازدیدی که در سال 1395 از فضای سبز استانفارس صورت گرفت، بطور نسبتا وسیعی برخی از علایم بیماری‌های فیتوپلاسمایی شامل ریز برگی، زردی برگ‌ها و خشکیدگی شاخه‌ها روی پاجوش‌های درختان مشاهده شد که بیماری ریز برگی نارون Elm small leaf disease (ESLD)نامیده شد. به منظور اثبات حضور فیتوپلاسمای همراه با بیماری در نارون دارای علایم بیماری، دی‌ان‌ای کل براساس روش CTAB استخراج شد. در آزمون واکنش زنجیره‌ای پلی مراز مستقیم با استفاده از جفت آغازگر عمومی P1/P7 و پی سی آر دو مرحله ای با استفاده از جفت آغازگرهای P1/P7(دور اول) وR16F2n/R16R2 (دور دوم) در تمامی نمونه‌های دارای علایم، قطعاتی به ترتیب با اندازه تقریبی 1800 و 1200 جفت باز، از اپرون ناحیه ریبوزومی تکثیر شد. در حالی که هیج قطعه ای در نمونه‌های بدون علایم تکثیر نشد. محصول پی سی آر دو مرحله‌ای به صورت مستقیم تعیین ترادف شد. جستجو با نرم افزارBLAST در پایگاه NCBI و بررسی فیلوژنتیکی نشان داد که فیتوپلاسمای همراه با بیماری ریزبرگی نارون در استان فارس بیشترین شباهت را با فیتوپلاسماهای مربوط به گروه 16SrII دارد و بنابراین به گروهCandidatus Phytoplasma aurantifolia مربوط است. مقایسه‌های نوکلئوتیدی نشان داد که ترادف قسمتی از ژن 16S rRNA فیتوپلاسمای ریز برگی نارون با ترادف ژن مذکور از فیتوپلاسمای ) Ca. P. aurantifoliaشماره دستیابی(U15442 تنها 2/98 درصد تشابه دارد. این در حالی است که ژن 16S rRNA در فیتوپلاسمای ریزبرگی نارون با ژن همتای خود در فیتوپلاسمای papaya yellow crinkle (با شماره دستیابی(Y100097 متعلق به گروه 16SrII 100 درصد مشابه بود. آنالیزهای فیلوژنتیکی انجام شده نیز نتایج مربوط به تشابه نوکلئوتیدی را تایید کرد. بنابراین نتایج این مطالعه نشان داد که فیتوپلاسمای همراه با بیماری ریزبرگی نارون متعلق به گروه 16SrII بوده و شباهت آن به فیتوپلاسمای چروکیدگی زرد پاپایا با نام قبلی (Ca. P. australasia)بیشتر از شباهت آن به فیتوپلاسمای جاروک لیموترش (Ca. P. aurantifolia) می باشد. بر اساس اطلاعات موجود، این اولین گزارش از همراهی یک فیتوپلاسمای گروه 16SrII همراه با علایم ریز برگی و زردی نارون در دنیا می‌باشد.

فیتوپلاسمای نارون؛ فیتوپلاسما؛ آغازگر