عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

سمیه بختیاری تربتی؛ حسین فرازمند؛ عیسی جبله؛ محمد سیرجانی؛ محمدرضا رمضانی مقدم؛ مهدی حشمت پژوه

پسیل معمولی پسته، Agonoscena pistaciae Burckharat & Lauterer (Hem.: Psyllidae)، یک آفت بومی در پسته‌کاری‌های ایران و کشورهای همجوار می‌باشد. این حشره درحال‌حاضر آفت کلیدی و مهم باغ‌های پسته در ایران است. پسیل معمولی پسته بلافاصله پس از متورم‌شدن و بازشدن جوانه‌های پسته در روزهای اول بهار شروع به فعالیت می‌کند و جمعیت آن معمولاً به‌طور سریع افزایش ‌می‌یابد. این آفت با تغذیه از شیره نباتی برگ، جوانه و میوه، خسارت زیادی به محصول پسته وارد می‌آورد و از این‌ رو هر ساله باغداران برای کنترل آفت از حشره‌کش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. لذا با هدف کاهش مصرف آفت‌کش‌های شیمیایی، اثر حشره‌کشی عصاره فلفل قرمز (تنداکسیرEC85%® )، صابون روغن نارگیل (پالیزینSL70%® ) و اختلاط آنها با کائولین فراوری شده (سپیدانWP® ) روی پوره پسیل پسته در منطقه کاشمر استان خراسان رضوی، در سال 1393 بررسی شد. به همین منظور محلول‌پاشی کامل درختان پسته با غلظت‌های 3 و 5 درصد کائولین فرآوری شده و اختلاط آن با صابون روغن نارگیل و عصاره فلفل قرمز، به ترتیب، با غلظت‌های 1000 و 1500 پی‌پی‌ام انجام گرفت. آزمایش‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و 4 تکرار انجام شد. زمانهای محلولپاشی خرداد و تیر ماه بود. نمونه‌برداری‌ها یک روز قبل و 3، 7، 14، 21 و 28 روز بعد از هر محلول‌پاشی انجام شد. در هر بار نمونه‌برداری، تعداد کل پوره پسیل در سطح رویی و پشتی 4 برگ (شامل 3 برگچه) از جهات مختلف درخت شمارش شده و میانگین تعداد پوره به ازاء هر برگ و سپس درصد کاهش جمعیت در زمان‌های مختلف بعد از محلول‌پاشی محاسبه گردید. بر اساس نتایج به دست آمده آزمایش اول، بیش‌ترین درصد کارایی مربوط به تیمار اختلاط کائولین 5 درصد و عصاره فلفل قرمز 1500 پی‌پی‌ام (در زمان‌های 3، 7، 14، 21 و 28 روز پس از محلول‌پاشی با میانگین کارایی 36/89، 82/87، 13/85 و 60/86 درصد) بود. همچنین، بر اساس نتایج به دست آمده آزمایش دوم، بیش‌ترین درصد کارایی مربوط به تیمار اختلاط کائولین 5 درصد و صابون روغن نارگیل 1500 پی‌پی‌ام (در زمان‌های 3، 7، 14، 21 و 28 روز پس از محلول‌پاشی با میانگین کارایی 40/96، 11/90، 14/93، 64/88 و 87/71 درصد) بود. نتایج نشان داد که اختلاط ترکیبات گیاهی موجب افزایش کارایی کائولین شده و حشره‌کش صابون روغن نارگیل از این لحاظ اثر بهتری نسبت به حشره‌کش عصاره فلفل قرمز داشته است. بر این اساس با توجه به تاثیر مطلوب اختلاط ترکیبات گیاهی در کاهش جمعیت پوره‌ها، محلول‌پاشی درختان پسته با کائولین فرآوری شده و صابون روغن نارگیل می‌تواند به طور موفقیت آمیزی جمعیت پوره پسیل معمولی پسته را کنترل نماید.

پسته؛ پسیل معمولی پسته؛ کائولین؛ حشره‌کش گیاهی؛ کنترل