عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

علیرضا پورحاجی؛ حسین لطفعلی زاده؛ رضا فرشباف پورآباد؛ بابک قرالی؛ ناصر کاسبی

عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز

گیاهان خانواده مرکبان به عنوان سبزی، منبع روغن ، حشره کش ها و گیاهان زینتی مورد استفاده قرار می گیرند. مگس های میوه به عنوان آفت این محصولات پراکنش وسیع داشته و ارقام زیادی از سبزی ها و میوه ها را مورد حمله قرار میدهند. این مگس‌ها توسط دامنه وسیعی از پارازیتوئیدها مورد حمله قرار می‌گیرند. در ایران از خانواده Eulophidae فقط دو گونه Aprostocetus sp. و Pronotalia carlinarum از روی مگس گلرنک گزارش شده است. هدف این تحقیق مشخص نمودن زنبوران پارازیتویید مگس های میوه فعال در روی گیاهان خانواده مرکبان می باشد. بدین منظور، گل‌ها و میوه هایی این گیاهان از سال 1393-1392 بمدت دو سال در جعبه‌های پلاستیکی به اندازه 3308 سانتی‌متر مکعب، در شرایط آزمایشگاهی نگهداری شدند. این گیاهان از دو استان آذربایجان شرقی و غربی جمع-آوری شدند. مگس‌ها و زنبوران پارازیتوئید خارج شده از آنها با اسپیراتور جمع آوری و مگس ها بعد از کشته شدن با سم سیانور با سوزن مینوتن طوری اتاله شدند که خصوصیات تاکسونومیکی یک پهلوی نمونه سالم ماند و زنبوران پارازیتویید به طور زنده به الکل 75% منتقل شدند. در این پرورش چندین گونه از پارازیتوئیدهای خانواده Eulophidae از مگس‌های این گیاهان خارج شدند که گونه Crataepus marbis (Walker, 1839) رکورد جدید برای فون ایران بود. این پارازیتویید از گونه های منطقه هلوآرکتیک می باشد که از روی خانواده های Tephritidae و Ceccidomyiidae گزارش شده است. در این بررسی این زنبور پارازیتوئید از مگس Achantiophilus hellianti (Rossi) از گیاه میزبان Centaurea virgata ، از مگس Terellia serratullae L. از گیاه میزبان Cirsium sp. و از مگس Urophora affinis (Frauenfeld) در منطقه آذرشهر (38 درجه و 50 دقیقه شمالی، 44 درجه و 27 دقیقه شرقی در ارتفاع 2319 متر) در 16/5/94، از مگس T. nigripalpis (Hendel) از گیاهان میزبان Cirsium odoncum از منطقه کندوان (37 درجه و 46 دقیقه شمالی، 46 درجه و 15 دقیقه شرقی درارتفاع 2349 متر) در 1/7/92، آذربایجان شرقی و از دو میزبان گیاهی Cirsium echinus و C. haussknechitii به ترتیب از مناطق کلوانس (38 درجه و 41 دقیقه شمالی، 44 درجه و 39 دقیقه شرقی درارتفاع 2212 متر) در 28/5/93، آذربایجان غربی و کندوان آذربایجان شرقی پرورش داده شدند. این پارازیتویید برای اولین بار از A. hellianti از روی Centaurea virgata، T. nigripalpis از روی Cirsium odoncum و C. haussknechitii و U. affinis از روی Cirsium sp. پرورش داده شد. در این بررسی از چهار مگس میزبان، سه گونه: U. affinis, T. nigripalpis and A. hellianti برای اولین بار میزبان این زنبور معرفی می‌شوند. زنبور پارازیتویید و مگس ها این تحقیق توسط نویسنده دوم و دکتر سعید محمدزاده نمین به ترتیب متخصص خانواده Eulophidae و مگس های تفریتید، شناسایی و تایید شده اند.. نمونه ها در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی نگهداری میشوند.

Eulophidae؛ Tetrastichinae؛ Tephritidae؛ Parasitoid؛ رکورد جدید؛ مرکبان