عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

داود شیردل؛ مسعود اربابی

ککنه‌ی قرمز اروپایی Panonychus ulmi (Koch) یکی از آفات مهم در اغلب مناطق میوه‌کاری جهان است. در ایران، عمدتا این کنه یکی از مهم‌ترین آفات درختان سیب در استان آذربایجان‌شرقی می‌باشد. با توجه به اهمیت این کنه استفاده از ترکیبات شیمیایی کنه‌کش مهم‌ترین روش کنترل آن محسوب می‌گردد که این کار مستلزم شناسایی ترکیبات شیمیایی موثرتر و کارآمدتر علیه این آفت می‌باشد. بایومایت (Biomite) (ساخت شرکت نوگوئره فرانسه) یک کنه‌کش ارگانیک جدید، با منشاء گیاهی با خاصیت ضد تغذیه‌ای کلیه‌ی مراحل متحرک کنه‌ها را کنترل می‌کند و نیز جلب کننده‌ی جنسی افراد نر آن‌ها می‌باشد. به منظور ارزیابی کارایی دزهای مختلف کنه‌کش بیومایت و دزهای توصیه شده‌ی چند کنه‌کش رایج علیه این کنه، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 8 تیمار و یک تیمار شاهد در 3 تکرار در یک باغ سیب رقم قرمز لبنانی در استان آذربایجان شرقی اجرا گردید. هر تکرار شامل چهار درخت سیب یکسان از نظر سن، اندازه و با سابقه‌ی دارا بودن حداقل سم‌پاشی بود. تیمارها عبارت بودند از‌: بیومایت SC 24 در مقادیر 1، 5/1 و 2 در هزار، اسپیرودایکلوفن SC 240 به مقدار 5/0 در هزار، فن‌پیروکسی‌میت EC 5 به مقدار 5/0 در هزار، فن‌پیروکسی‌میت SC 5 به مقدار 5/0 در هزار، اتوکسازول SC 10 به مقدار 5/0در هزار، آب و صابون 5/1 در هزار و شاهد (آب). این تیمارها در ساعات اولیه‌ی صبح و با مشاهده‌ی حداقل میانگین جمعیت 5 کنه در 30 درصد برگ‌های نمونه‌برداری شده به صورت تصادفی، به کار برده شدند. در تیمار شاهد نیز از آب‌پاشی (حدود 5 لیتر به ازای هر درخت) استفاده شد. تعداد 50 برگ از هر تیمار در نوبت‌های یک روز قبل و نیز 3، 7، 14، 21 و 35 روز بعد از سم‌پاشی جمع‌آوری و بعد از انتقال به آزمایشگاه، با استفاده از یک استرئومیکروسکوپ اقدام به شمارش جمعیت زنده‌ی کنه‌‌ی قرمز اروپایی در برگ‌ها گردید. درصد تاثیر تیمارها با استفاده از فرمول هندرسون- تیلتون تعیین شد. تجزیه‌ی داده‌ها به وسیله‌ی نرم‌افزار آماری SAS 9.1 انجام گرفت. نتایج نشان داد که بیش‌ترین درصد تاثیر تیمارها روی جمعیت P. ulmi مربوط به کنه‌کش‌های اسپیرودایکلوفن (2/77 درصد) و بیومایت با دز 2 در هزار (4/74 درصد) و کم‌ترین آن مربوط به کنه‌کش فن‌پیروکسی‌میت EC 5 (2/56 درصد) بود. درصد تاثیر کنه‌کش‌ها در نوبت 35 روز بعد از سم‌پاشی، برای بیومایت با دز 2 در هزار (6/13 درصد) و اسپیرودایکلوفن (3/4 درصد) و برای سایر کنه‌کش‌ها صفر درصد محاسبه گردید. با اینکه بیشترین تلفات کنه‌ی قرمز اروپایی برای کنه‌کش اسپیرودایکلوفن ملاحظه شد ولی استفاده از دز 2 در هزار بایومایت که فاقد گیاه‌سوزی روی برگ مشاهده شد، در مراحل اولیه آلودگی درختان سیب به جمعیت کنه‌ی قرمز اروپایی می‌تواند در کنترل ارگانیک باغات سیب آلوده به این کنه در کشور مورد استفاده قرارگیرد.

آفت؛ درختان سیب؛ کنه کش گیاهی