اولین گزارش باکتری pectobacterium carotovorum subsp. Carotovorum مولد پوسیدگی نرم صبر زرد از ایران

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

حبیب نوجوان؛ حسین میرزایی نجفقلی؛ عباسعلی روانلو؛ سعید طریقی

صبرزرد یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی است که از روزگاران قدیم تا به امروز مورد توجه پزشکان و استفاده ی بشر بوده است. این گیاه بومی مناطق آفریقا با نام علمی Aloe vera از تیره ی liliaceae یا Aloeaceae گیاهی علفی، همیشه سبز، چندساله با برگهای ضخیم، گوشتی و آبدار است که همین ویژگیهای ریخت شناسی آن را در مقابل باکتریهای مولد پوسیدگی که مهمترین بیماریهای صبر زرد به حساب می آیند، مستعد می سازد. باکتریهای مولد پوسیدگی نرم بطور کلی در چهار جنس pectobacterium ، Dickeya، Burkholderia و Pseudomonas قرار می گیرند که از دو رده ی گاما و بتاپروتئوباکتریاسه هستند. پکتوباکتریوم ها معرف خوبی برای باکتریهای مولد پوسیدگی نرم هستند.آنزیم های پکتین لیاز، پکتات لیاز، لیپاز، پروتئاز و سلولازها در پوسیدگی دخیل هستند. پوسیدگی های نرم با اضمحلال بافت و نشت شیره ی گیاهی از بافت آلوده شناخته می شوند. لکه ها ابتدا آب سوخته و نامنظم بوده و به سرعت توسعه می یابند. سپس طی چند روز به تمامی سطح برگ گسترش یافته و وسط این لکه ها حالت نرم به خود می گیرند. در طی نمونه‌برداری در سال 1394 از گلخانه‌ ی دانشکده ی کشاورزی، گیاه صبر زرد مشکوک به این علایم مشاهده گردید. نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل و با الکل تجاری ضدعفونی سطحی شدند. به منظور جداسازی عامل بیماری، از محیط کشت NA و EMB استفاده شد. پس از جداسازی و خالص سازی جدایه‌ها، آزمونهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گرم، O/F، کاتالاز، اکسیداز، رشد در 37 درجه سانتی گراد، لهانیدن ورقه های سیب زمینی، تولید اسید از گالاکتوز، گلوکز و ساکارز انجام شد. مشخص شد که جدایه‌های باکتریایی گرم منفی، بی هوازی اختیاری، کاتالاز مثبت، اکسیداز منفی، قادر به لهانیدن ورقه های سیب زمینی، تولید اسید از گالاکتوز، گلوکز و ساکارز، قابلیت رشد در دمای 37 درجه سانتی گراد و روی محیط کشت EMB پرگنه های سبز متالیک تولید نمودند. با انجام آزمون‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی عامل بیماری به جنس پکتوباکتریوم نسبت داده شد. برای اثبات بیماریزایی باکتری، سوسپانسیونی از سلولهای تازه به غلظت CFU 〖10〗^8 -〖10〗^7 به گیاه صبر زرد مایه زنی شد و پس از یک هفته علایم بیماری به صورت آبسوخته و نرم شدگی ظاهر گردید. به منظور تشخیص نهایی عامل بیماری، DNA ژنومی به روش جوشاندن به مدت ده دقیقه استخراج شد و با تکنیک واکنش زنجیره ای پلی مراز با استفاده از آغازگر اختصاصی EXPCCF (GAACTTCGCACCGCCGACCTTCTA) و EXPCCR (GCCGTAATTGCCTACCTGCTTAAG) با تولید قطعه 550 جفت بازی به عنوان pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum شناسایی گردید.

کلید واژگان: صبرزرد؛ آبسوخته؛ واکنش زنجیره ای پلی مراز؛ پکتین لیاز