بررسی حساسیت جدایه‌های Sclerotinia minor نسبت به ایپرودیون
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
چکیده
پوسیدگی اسکلروتینیایی از بیماری‌های مهم آفتابگردان در سراسر دنیا از جمله ایران است. عامل بیماری در ایران و اغلب کشورها Sclerotinia sclerotiorum گزارش شده است. امّا در سال-های اخیر در برخی مناطق استان آذربایجان غربی گونه S. minor شایع شده به طوری که فراوانی آن در این نواحی خیلی بیشتر از S. sclerotiorum است و خسارت‌های قابل توجهی به این محصول وارد می‌کند. روش‌های مختلفی از جمله استفاده از ارقام مقاوم و کنترل شیمیایی برای مدیریت بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی آفتابگردان توصیه شده است. در حال حاضر رقم آفتابگردان مقاوم به S. minor در کشور شناسایی نشده است و استفاده از قارچ‌کش‌ها از مهم‌ترین روش‌های کنترل بیماری در منطقه است. با توجه به اینکه تاکنون هیچ قارچ‌کشی برای کنترل این بیمارگر آفتابگردان در ایران توصیه نشده است و توصیه قارچ‌کش‌های موثر نیز نیازمند اطلاعات کافی در زمینه میزان حساسیت جدایه‌های قارچ در منطقه نسبت به قارچ‌کش‌ها و نیز وجود و فراوانی سویه‌های مقاوم نسبت آنها است، بنابراین هدف این تحقیق بررسی حساسیت جدایه‌های S. minor نسبت به قارچ‌کش ایپرودیون بود. بدین منظور تعداد 40 جدایه از گیاهان آلوده جمع‌آوری‌شده از مزارع آفتابگردان در مناطق مختلف استان آذربایجان غربی جداسازی گردید. سپس جدایه‌های قارچ در محیط کشت Potato dextrose agar (PDA) حاوی غلظت‌های مختلف قارچ‌کش و نیز PDA فاقد قارچ‌کش (شاهد) کشت شدند و به دمای 25 درجه سلسیوس و شرایط تاریکی انتقال یافتند. پس از 72 ساعت قطر رشد پرگنه‌ها اندازه‌گیری شد و میانگین درصد بازدارندگی رشد در هر غلظت در مقایسه با شاهد محاسبه گردید. در نهایت با استفاده از این داده‌ها، مقادیر EC50 با روش تجزیه Probit تعیین شد. نتایج بررسی‌ها نشان داد که میزان حساسیت جدایه‌ها نسبت به ایپرودیون متفاوت بود به طوری که مقادیر EC50 آنها از 02/0 تا 13/0 پی‌پی‌ام محاسبه گردید ولی هیچ کدام از جدایه‌ها به این قارچ‌کش مقاوم نبودند. حساسیت نمونه‌های متعلق به یک منطقه و حتی یک مزرعه نیز متغیر بود و مقادیر EC50 متفاوتی در آنها مشاهده گردید. بر اساس این نتایج و عدم وجود سویه-های مقاوم در بین جدایه‌های مورد بررسی، ایپرودیون می-تواند به عنوان یک قارچ‌کش موثر در برنامه‌های مدیریت بیماری در منطقه مورد استفاده قرار گیرد. با اینحال، احتمال دارد سویه‌های مقاوم به قارچ‌کش با فراوانی کم در داخل جمعیت‌های قارچ در منطقه وجود داشته باشند و استفاده مکرّر از ایپرودیون، منجر به گزینش این سویه‌ها و افزایش فراوانی آنها در جمعیت‌های بیمارگر شده و در نتیجه قارچ‌کش در کنترل بیماری بی‌اثر گردد. بنابراین، برای ممانعت از گزینش سریع سویه‌های مقاوم احتمالی، بایستی حساسیت جدایه-های S. minor منطقه نسبت به قارچ‌کش‌های دیگر با نقطه اثر متفاوت نیز بررسی شود تا به صورت ترکیبی یا متناوب با ایپرودیون مورد استفاده قرار گیرند.
کلیدواژه ها