عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

ابوالفضل نرمانی؛ مهدی ارزنلو؛ فاطمه کاظمی؛ رقیه کریم زاده

یونجه یکی از مهمترین گیاهان علوفه‌ای جهانی است که به دلیل بالا بودن ارزش غذایی و سازگاری آن با اقلیم‌های مختلف به ملکه نباتات علوفه‌ای مهم مشهور شده است. سوسک سرخرطومی برگ یونجه (Hypera postica) یکی از مهم‌ترین آفات یونجه در ایران و دنیا است که علاوه بر یونجه بر بازه وسیعی از گونه‌های خانواده بقولات (Fabacae) نیز خسارت می‌زند. این آفت دشمنان طبیعی زیادی در طبیعت دارد و در صورت مشاهده فعالیت دشمنان طبیعی در بعضی از مناطق نیاز به مبارزه شیمیایی نخواهد بود. بنابراین بررسی حضور دشمنان طبیعی این افت در مزارع یونجه در راستای مدیریت تلفیقی این آفت حائز اهمیت می‌باشد. به منظور بررسی دشمنان طبیعی این آفت در طی بازدیدهای انجام شده در اردیبهشت سال 1394 از مزارع یونجه اطراف شهرستان سلماس در استان آذربایجان غربی، لاروهای دفرمه شده و تغییر رنگ یافته به نارنجی سرخرطومی یونجه جمع‌آوری و به آزمایشگاه انتقال داده شدند همچنین به منظور مقایسه، از لاروهای سالم سرخرطومی نیز نمونه برداری صورت پذیرفت. به منظور جداسازی، نمونه‌های لاروی پس از ضد عفونی سطحی با الکل 70 درصد به مدت یک دقیقه و سه بار شست شو با اب مقطر استریل روی کاغذ صافی استریل خشک شده و لاروها بر روی محیط کشت سیب زمینی دکستروز آگار اسیدی کشت داده شدند. خالص‌سازی جدایه‌های قارچی به روش تک اسپور صورت پذیرفت. براساس مطالعه ویژگی‌های پرگنه و خصوصیات ریخت شناختی و مقایسه انها با کلیدهای معتبر، هویت جدایه‌های قارچی گونه Cladosporium cladosporioides تعیین گردید. از لاروهای سالم کشت داده شده هیچ قارچی جداسازی نگردید. هویت گونه قارچ با استفاده از داده های توالی ناحیه ITS-rDNA تایید گردید. توالی ناحیه ITS جدایه‌های سوسک سرخرطومی با توالی موجود برای جدایه تیپ گونه C. cladosporioides در بانک ژن، 100 صد درصد شباهت نشان داد. این گونه با ویژگی‌هایی از قبیل کنیدیوفورهای با طول متغیر تا 350 میکرومتر، بدون تورم، با انشعابات جانبی و انتهایی، زنجیره کنیدیایی منشعب و کنیدهای بیضی شکل با جداره صاف یا زگیل دار شناخته می‌شود. همچنین این گونه با ویژگی‌هایی از قبیل کنیدی‎های بدون دیواره عرضی با دیواره صاف، کنیدیوفور، راموکنیدی و راموکنیدی ثانویه عریض و محل کنیدی‌زایی عریض و هیلوم، متمایز می‌شود. گونه‌های کلادوسپوریوم به‌عنوان قارچ‌های شایع و همه‌جا‌زی به صورت ساپروفیت، پاتوژن گیاهی، پاتوژن سایر قارچ‌ها، پاتوژن انسانی و اندوفیت مطرح می‌باشند. گونه C. cladosporioides قبلا از روی کنه تارتن دو نقطه‌ای (Tetranychus urticae) در دنیا گزارش گردیده است. همچنین گونه C. uridenicola به عنوان یک گونه غالب قبلا از روی شته و مگس سفید گزارش گردیده است. جدایه‌های به دست آمده در تحقیق حاضر در کلکسیون کشت‌های زنده دانشگاه تبریز (CCTU) نگهداری می‌شوند. مطالعه حاضر اولین گزارش از وقوع C. cladosporioides از روی لارو سوسک سرخرطومی برگ یونجه در ایران و دنیا می‌باشد.

دشمنان طبیعی؛ بیمارگر؛ یونجه؛ مدیریت تلفیقی؛ قارچ