نژادهای فیزیولوژیک قارچ Colletotrichum lindemuthianum، عامل آنتراکنوز لوبیا
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
آنتراکنوز، یکی از مهم‌ترین بیماری‌های لوبیا (Phaseolus vulgaris) در سطح جهان به شمار می‌آید که توسط گونه Colletotrichum lindemuthianum ایجاد می‌شود. گیاه لوبیا در هر مرحله از رشد به این بیماری حساس می‌باشد. استفاده از ارقام مقاوم لوبیا به طور چشمگیری باعث کاهش شیوع بیماری می‌شود. ظهور نژادهای جدید از بیمارگر می‌تواند باعث شکست ارقام مقاوم شود. بنابراین سیستم پایش دقیق و داشتن آگاهی از جمعیت‌های بیمارگر بسیار مهم می‌باشد. نژادهای C. lindemuthianum بر اساس بیماری‌زایی جدایه‌ها روی 12 رقم افتراقی لوبیا معمولی تعیین می‌شوند. در طی سال‌های 1392 و 1393، تعداد 45 جدایه از گونه C. lindemuthianum از غلاف‌های دارای علائم آنتراکنوز از گیاه لوبیا چیتی رقم خمین از مناطق صائین قلعه و نصیرآباد در استان زنجان جداسازی گردید. ارقام افتراقی استاندارد لوبیا از مرکز بین المللی کشاورزی گرمسیری کلمبیا تهیه شدند. انتخاب جدایه‌ها برای آزمون تعیین نژاد بر اساس الگوی انگشت‌نگاری DNA توسط نشانگر Rep-PCR استفاده گردید و تعداد هفت جدایه به عنوان نماینده هاپلوتیپ-های مختلف، انتخاب شدند. 12 رقم افتراقی استاندارد لوبیا تا زمان توسعه برگ‌های ابتدایی رشد داده شدند. تلقیح گیاهچه‌های لوبیا از طریق اسپری پاشی اندام‌های هوایی با سوسپانسیون اسپوری استاندارد با غلظت 106 اسپور در هر میلی‌لیتر از هر جدایه C. lindemuthianum انجام شد. بعد از تلقیح، گیاهان به مدت 48 ساعت در دمای 22 تا 25 درجه سلسیوس و تحت رطوبت بالای 95 % نگهداری شدند. هفت روز بعد از تلقیح، گیاهان برای ارزیابی شدت بیماری بازدید شدند و شدت بیماری بر اساس درجات 1 تا 9 تعیین شد. مقایسه پرآزاری جدایه‌ها با استفاده از آزمون Whitney Mann - در سطح احتمال پنج درصد در نرم افزار Spss.16 انجام شد. تمام جدایه‌ها روی رقمM.D.R.K. بیمارگر بودند و درجه شدت بیماری‌زایی بیشتر از 3 را نشان دادند. با توجه به جایگاه این رقم در سری های افتراقی و اینکه جدایه‌های بررسی شده روی ارقام دیگر بیماری‌زا نبودند، مشخص گردید که جدایه‌های مورد مطالعه به نژاد دو این گونه تعلق دارند. هاپلوتیپ‌های UTFC-C69 و UTFC-C70 با شدت بیماری‌زایی 88/0 ± 667/7 به عنوان پرآزارترین جدایه‌ها شناخته شدند. هیچ ارتباطی بین الگوی انگشت نگاری DNA با استفاده از نشانگر Rep-PCR و نژاد تعیین شده مشاهده نشد. همه جدایه‌ها به نژاد دو قارچ تعلق دارند اما در گروه‌های انگشت نگاری DNA متفاوتی قرار می‌گیرند. نتایج آزمون بیماری‌زایی جدایه‌ها بر روی 12 رقم افتراقی استاندارد لوبیا نشان می‌دهد که تنها نژاد فیزیولوژیک این گونه در استان زنجان نژاد شماره دو می باشد. این مطالعه اولین گزارش از معرفی نژادهای بیماری‌زای گونه C. lindemuthianum در ایران می‌باشد.
کلیدواژه ها