معرفی گونه‌های Paraxonchium carmenae و P. laetificans از ایران
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
راسته Dorylaimida یکی از متنوع‌ترین آرایه‌های نماتدی هستند که فراوان‌ترین نماتدهای زیستگاه‌های خاک و آب شیرین را تشکیل می‌دهند و غالبا آزادزی هستند. بنابراین مطالعه تنوع زیستی و شناسایی این نماتدها از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت است. در این مطالعه تعدادی نمونه خاک از فراریشه پوشش گیاهی استان‌های لرستان و آذربایجان‌شرقی جمع‌آوری شد. نماتدها با استفاده از روش‌های رایج، استخراج و با روش دگریسه (1969) تثبیت و به گلیسیرین خالص انتقال داده شدند. سپس از نماتدها اسلاید میکروسکوپی دائمی تهیه و با استفاده از میکروسکوپ نوری مطالعه گردید. شناسایی نمونه‌ها بر اساس مشخصات ریخت‌شناختی و داده‌های ریخت‌سنجی انجام گرفت. در بین گونه‌های بررسی شده دو گونه P. laetificans و P. carmenae، از جنس Paraxonchium شناسایی شد. جنس Paraxonchium به همراه پنج جنس دیگر در خانواده Paraxonchiidae قرار گرفته است که به وسیله ریخت‌شناسی ادنتواستایل از یکدیگر متمایز می‌شوند. در این جنس ادنتواستایل غالبا نامتقارن، خمیده به سمت پشتی و دارای منفذ خروجی بزرگ است. مشخصات اصلی متمایزکننده این جنس باریک شدگی ناگهانی ناحیه گردن و کوچک بودن غیرعادی سر است. در این مطالعه گونه P. carmenae از هر دو منطقه و گونه P. laetificans تنها در خاک‌های استان لرستان مشاهده گردید. گونه P. carmenae نماتدهایی با اندازه متوسط، بدنی به طول 7/1 تا 1/2 میلی‌متر ، برجستگی‌های غده مانند به تعداد 43 تا 45 در جلوتر از شکاف تناسلی و 26 تا 28 در عقب‌تر از آن. ناحیه لبی خیلی باریک، حدود یک هفتم تا یک هشتم عرض بدن در قاعده مری، لب‌ها متقارن و نسبتا به‌هم‌پیوسته، عرض لب 9 تا 11 میکرومتر. آمفید رکابی شکل، شکاف آن دو پنجم عرض بدن در همان ناحیه، ادنتواستایل قوی، به‌طول 14 تا 17 میکرومتر، دهانه خروجی آن حدود نصف طول کل ادنتواستایل. دریچه بین مری و روده دارای سه غده nygolaimoid، یک دیسک و یک بخش مخروطی است. مشخصات جنس نر بسیار شبیه جنس ماده است. بدن آن به طول 9/1 تا 2 میلی‌متر و دم خمیده‌تر و با انتهای گرد، آلت نرینه قوی و به طول 69 تا 72 میکرومتر، فاقد قطعات هدایت‌کننده جانبی، یک جفت پاپیل کنار مخرجی، 19 تا 21 پاپیل جنسی در جلوتر از آلت نرینه و با فاصله نامنظم. سایر سنجه‌های این گونه شامل ضریب a (18 تا 26)، b (3 تا 4)، c (33 تا 44)، V (60 تا 62) و c´ (1 تا 4/1) است. گونه P. laetificans از نظر ویژگی‌های ریخت‌شناختی بسیار شبیه گونه فوق بوده ولی دارای بدن کوتاه‌تر (6/1 تا 8/ 1 میلی‌متر)، ادنتواستایل کوتاه‌تر (10 میکرومتر)، سر نامتقارن، پاپیل‌های جنسی کم‌تر (16) و آلت نرینه کوتاه‌تر (65 میکرومتر) می‌باشد.
کلیدواژه ها