عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

سعید قاسمی اسفهلان؛ مهدی ارزنلو

گونه‌های مختلف جنس Fusarium به صورت اندوفیت و یا بیمارگر تقریبا روی اعضای تمام تیره‌های گیاهی حضور دارند.. جنس Fusarium از رده Sordariomycetes، راسته Hypocreales و خانواده Nectriaceae می‌باشد. در این تحقیق گونه‌های اندوفیت فوزاریوم سرشاخه و شاخه درختان بلوط درجنگل‌های بلوط مناطق حاتم بیگ و کلیبر جداسازی شده و بر اساس ویژگی‌های ریخت شناختی و داده‌های مولکولی شناسایی گردید. برای این منظور در طی ماه‌های تیر و شهریور 1393، از جنگل‌های حاتم بیگ مشگین شهر و کلیبر نمونه‌برداری صورت گرفت. جداسازی اندوفیت‌ها مطابق پروتکل‌های رایج جدسازی اندوفیت‌ها انجام شد. به این صورت که ابتدا با استفاده از اسکالپل یا چاقوی تیز استریل قطعاتی به اندازه 5-3 سانتی متر از بافت های چوب و پوست جداسازی شد. نمونه‌ها به مدت 30 ثانیه در اتانول 75 درصد غوطه ور شدند، بعد از آن بلافاصله در هیپوکلریت‌سدیم 4 درصد (وایتکس) به مدت پنج دقیقه قرار داده شده و بعد از این مرحله نمونه‌ها به مدت 15 ثانیه با استفاده از اتانول 75 درصد ضدعفونی شدند. نمونه‌ها سپس با استفاده از آب مقطر استریل سه بار شست‌شو داده شدند و به مدت پنج دقیقه با استفاده از کاغذ صافی استریل خشک آب‌گیری شدند. بعدا قطعات در تشتک‌های پتری حاوی محیط کشت عصاره مالت آگار دو درصد (MEA) کشت داده شدند. برای ممانعت از رشد باکتری‌ها به میزان صد میلی‌گرم بر لیتر کلرامفنیکل به محیط کشت اضافه شد. هویت قارچ‌های جداسازی شده، پس از خالص‌سازی به روش تک اسپور و نوک ریسه، با بررسی‌های ریخت شناختی و داده‌های توالی ناحیه ITS-rDNA و -Tubulin تعیین گردید. توالی نوکلئوتیدی با نرم‌افزار SeqMan (Lasergene package, DNAstar, Madison, USA) بررسی و ویرایش شد و با استفاده از نرم افزار برخط بلاست (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/blast) با توالی‌های موجود در بانک ژن مقایسه و توالی-های با درصد مشابهت بالا از بانک ژن (http://www.ncbi.nlm.nih.gov) دریافت گردیدند. رجبندی توالی‌ها با استفاده از نرم افزار MEGA‌ 6 انجام شد. تبارنما با استفاده از نرم افزار بیژین بر مبنای ناحیه ژنی ITS و -tubulin برای جدایه‌های مورد مطالعه در این تحقیق و جدایه‌های موجود در بانک ژن ترسیم شد. درختچه حاصل از نرم افزار بیژین با استفاده از نرم افزار جنیوس بررسی گردید و تعیین مدل‌ها بر اساس نتایج نرم افزار مستر مدل تست انجام شد. در این بررسی 4 گونه Fusarium شامل F. oxysporum ، F. proliferatum ، F. solani، F. tricinctum به عنوان گونه‌های اندوفیت در جنگل‌های این منطقه شناسایی شدند. گزارش هر چهار گونه از میزبان بلوط سیاه برای جنگلهای ارسباران جدید می باشد.

فوزاریوم؛ اندوفیت؛ بلوط؛ ارسباران