بررسی خاصیت ضد باکتریایی سه گونه از جنس Salvia علیه باکتری Pectobacterium carotovorum
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
گیاه مریم گلی (با گونه تیپیک Salvia officinalis) گیاهی علفی چند ساله از تیره نعناعیان است که از دیرباز خواص دارویی آن شناخته شده است. در سالهای اخیر پژوهشگران مختلفی خواص ضد میکروبی عصاره S. officinalis نسبت به قارچهای Candida albicans،Saccharomyces serevisiae، شبه قارچ Plasmopara viticola، و باکتریهای Agrobacterium tumefaciens و Bacillus subtilis را گزارش کرده‌اند. با توجه به این گزارش‌ها می‌توان گفت که این گیاه نسبت به دسته وسیعی از عوامل میکروبی خاصیت ضد میکروبی دارد. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر عصاره بدست آمده از چند گونه از جنس Salvia نسبت به باکتری Pectobacterium carotovorum، عامل ساق سیاه و پوسیدگی نرم سیب زمینی می‌باشد. یک گونه از گیاه مریم گلی از محوطه دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، یک گونه از کندوان و یک گونه هم از اطراف ارومیه جمع آوری شدند. شناسایی گونه‌ها با کلیدهای استاندارد صورت گرفت. گیاهان جمع‌آوری شده بعد از خشک کردن به قطعات کوچک خرد شدند و با حلالهای ان-هگزان، اتیل استات، متانول و آب عصاره‌گیری شدند. علاوه بر این مقداری از گیاهان هم بعد از آماده سازی با دستگاه کلونجر اسانس گیری شد. خاصیت ضد باکتریایی عصاره‌ها و اسانس‌های بدست آمده با دو روش نشر از دیسک کاغذی و شمارش تک کلون بررسی شد. خاصیت بازدارنده عصاره‌های بدست آمده در شرایط مزرعه‌ای نیز مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، غده‌های آغشته شده به عصاره (با غلظت 500 ppm) یا آب (شاهد) در قطعه‌ای از مزرعه آلوده شده به سوسپانسیون باکتری (8-10 در هر میلی‌لیتر) و یا آب (به عنوان شاهد)، کشت شدند و بعد از گذشت 4 ماه غده‌های بدست آمده برداشت و وزن آنها ثبت گردید. برای تعیین نوع ترکیبات ضد میکروبی عصاره‌ها آزمونهای فیتوشیمیایی فلاونوئید، استروئید، ترپنوئید، ساپونین، تانن و آنتوسیانین به انجام رسید. بر اساس کلیدهای شناسایی نمونه‌های جمع‌آوری شده از دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به عنوان Salvia spinosa و نمونه‌های بدست آمده از کندوان S. sahandica شناسایی شدند. نمونه بدست آمده از ارومیه تنها تا حد جنس شناسایی شد. نتایج آزمونهای بازدارندگی نشان داده که از بین عصاره‌ها و اسانس‌های بدست آمده، عصاره آبی S. spinosa بیشترین بازداندگی را در هر دو آزمون دیسک کاغذی و شمارش کلنی از خود نشان داد به طوری که در غلظت 1000 ppm در هر دو آزمون بازدارندگی آن علیه باکتری بیش از 70 درصد بود. در آزمایشات مزرعه‌ای نیز تیمار عصاره آبی S. spinosa باعث افزایش قابل توجه عملکرد سیب زمینی شد و وزن غده ها در این تیمار حدود دو و نیم برابر بیشتر از شاهد آلوده بود. نتایج آزمونهای فیتوشیمیایی نشان داد که عصاره بدست آمده از هر سه گونه گیاهی جمع‌آوری شده حاوی فلاونوئید، تانن، آنتوسیانین و ساپونین هستند.
کلیدواژه ها