عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

مهیار شیخ الاسلامی آل آقا؛ داریوش صفایی؛ حسن یونسی

در سال های اخیر کشت‌های گلخانه‌ای و به ویژه تولید گل رز شاخه بریده در استان کرمانشاه توسعه مناسبی داشته است. در بازدیدهایی که از گلخانه‌های هیدروپونیک تولید این محصول در استان کرمانشاه انجام شد، علایم بیماری به صورت خشکیدگی سرشاخه‌ها و شانکر روی ساقه اصلی و شاخه‌ها که در نهایت موجب خشکیدگی کامل گیاهان می‌شد و با شدت‌های متفاوت روی ارقام مختلف رز مشاهده گردید. پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه، ضدعفونی سطحی قطعات و قرار‌‌دادن آنها بر روی محیط کشت‌های مناسب، گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای قارچ پیکنید‌دار بدست آمد که بر اساس کلید‌های شناسایی Sutton et al.,1988 و Barnett & Hunter, 2006 و بر مبنای داشتن کنیدی‌های کروی تا بیضوی تک‌سلولی حاوی رنگدانه تیره، پیکنیدهای تیره فاقد اجزای مو‌‌‌‌‌‌‌‌مانند، کنیدیوفورهای کوتاه، عدم تشکیل پیکنیدها در بافت استروما و نداشتن کلامیدوسپورهای تیره در جنس Coniothyrium sp. قرار گرفت. پس از خالص‌سازی قارچ و کشت مجدد روی محیط کشت PDA ، به منظور انجام اصول کخ آزمون بیماری زایی با قرار‌دادن قطعاتی از حاشیه کشت سه‌روزه قارچ بر روی شاخه‌های سترون بریده رز و سپس پوشاندن آن توسط پارافیلم انجام شد. انتهای شاخه‌های تیمارشده داخل آب مقطر سترون و سپس درون انکوباتور در دمای 25 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. پس از گذشت 14 روز علایم تغییر رنگ قهوه‌ای تیره و شانکر مشابه علایم اولیه بیماری مشاهده گردید و پس از ضدعفونی سطحی و قرار‌دادن این قطعات بر روی محیط کشت از این شانکر‌ها مجدداً قارچ عامل بیماری جدا گردید. در آزمایش بیماری‌زایی زمانی که قطعات قارچ روی بافت سترون زخم شده و یا محل جوانه‌ها قرار گرفت علایم بیماری ایجاد شد، اما در زمانی که قطعات قارچ روی بافت سترون بدون زخم قرار گرفت علایم بیماری ایجاد نشد. همچنین پس از قرار‌دادن قطعات محیط کشت حاوی قارچ بر روی سرشاخه سترون رز علایم بیماری به صورت خشکیدگی سرشاخه مشاهده گردید. پیکنیدهای قارچ با اندازه‌های حدود 300 میکرومتر با داشتن تنها یک دهانه، دیواره پیکنید تیره و صاف، کنیدیوفورها فلاسک مانند کوتاه با دهانه باریک هولوبلاستیک، کنیدی‌ها نیم کروی تا بیضوی و تخم مرغی زیتونی تا قهوه‌ای با دیواره صاف، اندازه ها 4-3 × 3-2 میکرومتر و کلنی قارچ روی محیط PDA زیتونی تا قهوه ای که بعد از 10 روز به قطر 75 میلی متر رسید. بر اساس ویژگی‌های مورفولوژیکی توصیف شده توسط ورکلی(Verkely et al.,2014) مشخصات این گونه با توصیف گونه Paraconiothyrium fuckelii مطابقت دارد. در بین واریته های رز کشت شده در گلخانه علایم بیماری روی واریته رز Sovereign از شدت بیشتری برخوردار بود.

کشت هیدروپونیک؛ گلخانه؛ شانکر ساقه رز؛ کرمانشاه