عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

مژگان مردانی طلایی؛ آرش زیبایی؛ زهرا عابدی؛ علی گلی زاده؛ وحید رحیمی

لمبه‌ی گندم، Trogoderma granarium Everts، یکی از آفات مهم اقتصادی غلات است. این حشره‌ی پلی‌فاژ، در شرایط آب و هوایی گرم و خشک، به سرعت جمعیت آن افزایش می‌یابد. در این مطالعه، تأثیر ارقام مختلف جو (آبیدر، بهمن، لاین 20، لاین 22، لاین 30، لیسیوی، لخت 11، ماکویی، سهند و صحرا) روی فعالیت‌ آنزیم‌های گوارشی و متابولیسم حد واسط لمبه‌ی گندم، T. granarium در اطاقک رشد تنظیم‌شده در دمای ºC 1±33، رطوبت نسبی 5 ±65 درصد و دوره‌ی نوری (L:D) 10 :14 مورد بررسی قرار گرفت. بین ارقام مختلف گندم از نظر فعالیت‌ آنزیم‌های گوارشی و متابولیسم حد واسط لمبه‌ی گندم، T. granarium تفاوت معنی-داری وجود داشت. بیشترین (570/18 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) و کمترین (286/3 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) میزان فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز لمبه‌ی گندم به ترتیب روی ارقام لاین 30 و لیسیوی مشاهده شد. بیشترین (692/41 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) میزان فعالیت آنزیم لیپاز T. granarium روی رقم لخت 11 و کمترین (722/4، 563/3، 488/3 و 958/2 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) روی ارقام لیسیوی، سهند، لاین 20 و آبیدر ثبت گردید. بیشترین میزان فعالیت آنزیم‌های تریپسین و الاستازT. granarium (830/10 و 172/8 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) و کمترین میزان آن (827/0 و 627/0 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) به ترتیب روی ارقام لاین 30 و بهمن ثبت گردید. بیشترین میزان فعالیت آنزیم‌های آمینوپپتیداز و کربوکسی‌پپتیداز (767/21 و 436/16 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) و کمترین میزان آنها (724/1 و 550/1 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) به ترتیب روی ارقام آبیدر و لیسیوی مشاهده گردید. بیشترین (146/0 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) میزان فعالیت آنزیم لاکتات‌دهیدروژناژ (LDH) همولمف T. granarium روی رقم لیسیوی و کمترین (014/0 و 020/0 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) روی ارقام لخت 11 و بهمن ثبت گردید. لمبه‌ی گندم پرورش‌یافته روی ارقام ماکویی و لاین 22 به ترتیب بیشترین (274/0 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) و کمترین (026/0 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) میزان آلانین آمینوترانسفراز (ALT) را داشتند. همچنین، بیشترین (243/0 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) و کمترین (025/0 واحد بر میلی‌گرم پروتئین) میزان آسپاراتات‌آمینوترانسفراز (AST) لمبه‌ی گندم روی ارقام ماکو و سهند مشاهده شد. لمبه‌ی گندم پرورش‌یافته روی رقم صحرا، به ترتیب بیشترین (146/0 میلی‌گرم پروتئین بر میلی‌لیتر) و روی رقم لیسیوی، کمترین (0019/0 میلی‌گرم پروتئین بر میلی‌لیتر) میزان تری‌آسیل‌گلیسرول (TAG) را داشتند. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که ارقام مختلف روی میزان فعالیت‌های آنریمی T. granarium مؤثر می‌باشد و کاهش فعالیت آنزیم-های گوارشی آفت و افزیش میزان LDH، نشان‌دهنده‌ی نامناسب‌بودن آن رقم برای آفت است. در این مطالعه، رقم لیسیوی، رقم نامناسبی برای تغذیه‌ی این آفت در مقایسه با سایر ارقام مورد مطالعه بوده است. از آنجایی که یکی از روش‌های مهم در اجرای مدیریت تلفیقی آفات، استفاده از ارقام نامناسب است، بنابراین نتایج حاصل از این مطالعه می‌تواند در اجرای هرچه بهتر مدیریت تلفیقی این آفت، مؤثر باشد.

Trogoderma granarium؛ آنزیم‌های گوارشی؛ متابولیسم حد واسط؛ ارقام مختلف جو