عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

محمد شریفیان؛ مجتبی اسماعیلی؛ علیرضا بندانی؛ آیدین زیبایی

استاد دانشگاه تهران

سوسک برگ‌ خوار نارون Xanthogaleruca luteola Muller (Coleoptera: Chrysomelidae)، یکی از مهم ‌ترین آفات شهری درخت نارون (Ulmus spp.) است که در بیشتر مناطق جهان انتشار دارد. لاروها و حشره کامل از کل پارانشیم برگ به‌جز رگبرگ‌ها تغذیه کرده که این خسارت باعث از بین رفتن کل پوشش گیاهی و تغییر رنگ درخت می‌شود. امروزه، استفاده از افت‌کش-های شیمیایی با طیف وسیع کشندگی در مناطق شهری باعث ایجاد مشکلاتی برای سلامت انسان و محیط ‌زیست شده است. بنابراین به‌منظور جلوگیری از آلودگی و آسیب به محیط ‌زیست بایستی روش‌های کنترلی جدیدی که بر پایه فرایندهای فیزیولوژیکی بدن حشره هستند استفاده شوند. برای رسیدن به چنین هدفی، محققین به دنبال انتخاب روش‌های مختلف ازجمله استفاده از ملکول‌هایی هستند که مشکلی برای محیط ‌زیست ایجاد نکنند. بنابراین هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر عصاره پروتئینی استخراج‌شده از دانه‌های غلات و حبوبات علیه آنزیم آلفا آمیلاز روده‌ای سوسک برگ‌خوار نارون در شرایط آزمایشگاهی است. برای این منظور لاروهای سن چهار حشره تشریح شده و پس از جداسازی دستگاه گوارش آنزیم آلفا آمیلاز استخراج شد. عصاره آنزیمی لاروها و بالغین با استفاده از آب مقطر و ترکیبات پروتئینی دانه‌ها نیز با استفاده از NaCl 1/0 مولار استخراج شد. بررسی تاثیر عصاره‌های پروتئینی روی فعالیت آلفا آمیلاز به دو روش سنجش آنزیمی و سنجش در ژل زایموگرام انجام شد. نتایج ما نشان داد که عصاره‌های پروتئینی ماش (رقم پرتو)، نخود (رقم آرمان)، باقلا (رقم برکت)، جو (رقم ریحان)، تریتیکاله، و ارقام البرز و کویر گندم به ترتیب 73، 36، 32، 59، 63، 70، 90، و 77، 21، 26، 69، 63، 73، 84 درصد از فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز لارو و بالغین برگ‌خوار نارون را مهار می‌کنند. عصاره‌های پروتئینی کویر و ماش بیشترین میزان مهار آنزیم در لاروها و بالغین ایجاد کردند. علاوه بر این سنجش در ژل داده‌های حاصل از نورسنجی را تائید کرد و تاثیر عصاره‌های کویر و ماش بر آنزیم وابسته به غلظت بود. به‌طوری‌که در بالاترین غلظت استفاده‌شده از عصاره‌های پروتئینی باند فعالیت آمیلازی حذف و در غلظت‌های پایین‌تر از شدت باند کاسته شد. از طرف دیگر، بیشترین میزان مهار آمیلاز لاروها و بالغین به‌وسیله این دو عصاره پروتئینی در اسیدیته 6 که اسیدیته بهینه برای فعالیت این آنزیم بود به دست آمد. درنتیجه، بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان نتیجه گرفت که مهارکننده‌های استخراج‌شده از دانه‌های ماش و کویر پتانسیل خوبی برای استفاده در محافظت گیاهان در برابر گیاه خواران دارند. بنابراین می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که مهارکننده‌های دانه‌های کویر و ماش کاندیداهای بهتری نسبت به سایر مهارکننده‌ها برای انتقال به درخت نارون می‌باشند.

سوسک برگ‌خوار نارون؛ آلفا آمیلاز؛ عصاره پروتئینی؛ مهارکنندگی