شیوع سوختگی (بلایت) تویا در برخی از نهالستان‌های پرورش گیاهان زینتی در استان گیلان
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
اخیراً گزارش‌هایی از سوختگی شاخ و برگ گیاه زینتی تویا (Thuja sp.) در شهرستان چابکسر (استان گیلان) مورد توجه قرار گرفت. نشانه‌های بیماری به صورت سوختگی یک یا چند شاخه، بخش فوقانی بوته یا کل بوته دیده می‌شود. در بررسی بوته‌های آلوده معلوم شد که روی بخش‌های تحتانی شاخه‌های آسیب دیده زخم‌هایی (شانکرهایی) به رنگ قهوه‌ای تیره روی پوست وجود دارد که ممکن است بسیار کشیده بوده و بخش زیادی از طول شاخه را در بر‌گیرد. این قسمت کمی فرورفته بوده و با حاشیه مشخصی از بافت سالم جدا می‌شود. در مواردی که زخم دورتادور شاخه یا تنه اصلی نهال‌ها را فرگیرد شاخه آلوده یا کل بوته دچار سوختگی می شود. روی زخمهای کهنه نقاط ریز و سیاه رنگ که معرف آسروول‌های قارچ همراه این بیماری هستند به فراوانی دیده می‌شوند. در بسیاری از موارد توده اسپور فراوان از این نقاط خارج شده و کاملاً لکه‌های سیاه روی زخم‌ها دیده می‌شوند. برای جداسازی عامل بیماری مرز میان بافت سالم و آلوده شامل شاخه و تنه‌ی گیاهان بیمار جدا و به قطعات کوچکی تقسیم شد. به منظور حذف آلودگی‌های سطحی ناشی از عوامل ساپروفیت، بافت‌های آلوده در تشتک‌های پتری حاوی محلول سدیم هیپوکلریت 5/0 درصد در مدت زمان‌های چهار، سه و دو دقیقه قرار گرفتند و سپس با آب مقطر سترون سه بار شستشو شدند. قطعات ضدعفونی شده خشک روی کاغذ سترون خشک گردیده و به محیط کشت PDA منتقل گردیدند. محیط‌کشت‌های PDA سپس در دمای اتاق نگهداری شدند. پس از رشد قارچ، از حاشیه‌ی پرگنه‌هایک قطعه‌ی کوچک برداشته شد و به محیط‌کشت PDAجدید منتقل گردید. جدایه‌های به دست آمده با استفاده از روش تک اسپور خالص شدند. پرگنه قارچی بدون رنگ بود اما پس از گذشت چند روز حالت سفید پنبه‌ای به خود گرفت و آسروول‌های سیاه پراکنده به همراه توده‌ی ژلاتینی اسپور تشکیل شدند. کنیدیوم‌های پنج سلولی قارچ به ابعاد 6-8 × 31-21 میکرومتر بودند. سه سلول میانی در کنیدیوم‌ها رنگی بودند. سلول‌های میانی به طول 21-14 میکرومتر بودند که دو سلول بالایی به رنگ کهربائی و سلول پایینی به رنگ زیتونی و روشن‌تر بودند. سلول نوک بالایی به رنگ روشن و سیلندری با طول 6-4 میکرومتر و سلول نوک پایینی نیز به رنگ روشن و به شکل مخروطی یا نوک‌تیز با اندازه 6-4 میکرومتر مشاهده گردید. زایده کوتاه و ایستاده با اندازه 9-4 میکرومتر روی سلول پایینی مشاهده شد. زواید سلولی انعطاف‌پذیر معمولاً به تعداد سه و ندرتاً دو عدد روی سلول بالایی وجود دارند که به طول 30-20 میکرومتر بودند. بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناختی روی محیط کشت و میزبان فوق، قارچ همراه این بیماری گونه‌ای از Pestalotiopsis شناسایی گردید. آزمایش‌های مربوط به بیماریزایی این قارچ در دست بررسی می باشد.
کلیدواژه ها