شاخص سمیت کل معیاری مناسب برای مقایسه مجموع اثرات آفت کش‌ها
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
آفت کش‌های مختلف اثرات بیولوژیکی متعددی دارند ولی اغلب در مقایسه سموم مختلف به مقادیر دوز کشنده 50 درصد افراد اشاره شده و فقط یک بعد یا حداکثر دو بعد از اثرات حاد آفت کش‌ها مورد اهمیت قرار می‌گیرد. در سال‌های اخیر اثرات زیر کشندگی و همچنین اثرات مزمن آفت کش‌ها بر ویژگی‌های زیستی آفات نیز مورد توجه قرار گرفته است. همچنین برخی از اثرات سموم با توجه به ویژگی‌های زیستی آفات مختلف از اهمیت یکسانی برخوردار نیستند به عبارتی حتی در برخی آفات نسل اول و نسل دوم، جنس‌های مختلف، مرحله رشدی آفت و وجود یا عدم وجود گیاه میزبان بر کارایی آفت کش‌ها تاثیر می‌گذارد. در بحث مدیریت تلفیقی آفات جا دارد به مجموع اثرات آفت کش‌های مختلف با توجه به ماهیت بیولوژیکی هر آفت ارزشی داده شده و آفت‌کشی که در مجموع از ضریب تاثیر بیشتری برخوردار است انتخاب شود. در این بررسی به عنوان مطالعه موردی اثرات مختلف زیستی شامل تخم‌کشی، تدخینی، بازدارندگی از تغذیه، بازدارندگی از تخمریزی و همچنین درصد ظهور حشرات کاملی که در معرض دوزهای مختلف عصاره‌های هگزانی، دی-کلرومتانی و استونی اندام‌های هوایی گیاهان گل ابریAgeratum houstonianum و توق Xanthium strumariumاز تیره گل‌ستارگان قرار گرفته‌اند مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به ماهیت بیولوژیکی بید سیب‌زمینی به عنوان آفتی مزرعه‌ای و انباری، شاخص سمیت کل محاسبه و مورد مقایسه قرار گرفت. ضریب تاثیر اثرات بازدارندگی از تخمریزی و کاهش ظهور حشرات کاملی که از مرحله لاروی تحت تاثیر عصاره‌ها بودند یک در نظر گرفته شده و ضریب تاثیر سایر فاکتورهای زیستی بررسی شده به دلیل اهمیت تاثیر آنها بر بید سیب‌زمینی دو در نظر گرفته شد. در این بررسی مشخص شد که در مجموع اثرات گیاه گل ابری با شاخص سمیت کل 12/56 درصد در مقایسه با توق (42/38 درصد) تاثیر بیشتری داشته است. همچنین عصاره دی‌کلرومتانی، استونی و هگزانی گل ابری (به ترتیب با شاخص‌های سمیت کل 04/56، 39/54 و 88/52 درصد) به ترتیب بیشترین تاثیر و عصاره استونی، دی‌کلرومتانی و هگزانی توق (به ترتیب با شاخص‌های سمیت کل 56/43، 13/42 و 23/37 درصد) به ترتیب تاثیر کمتری بر شاخص‌های زیستی بید سیب‌زمینی داشتند. در مطالعه تاثیر وابستگی و ارتباط غلظت‌های مختلف عصاره‌ها و شاخص سمیت کل نیز مشخص شد که مقدار عددی این شاخص وابسته به غلظت بوده و با افزایش غلظت، شاخص سمیت نیز افزایش یافت. طبیعی است با تغییر ضریب تاثیر هر اثر بیولوژیکی عصاره‌ها مقدار عددی شاخص تغییر پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد در بحث مدیریت آفات تعریف شاخص سمیت کل معیاری مناسب برای مقایسه تاثیر همه جانبه آفت کش‌ها ارائه می‌دهد.
کلیدواژه ها