اثرات مهار زیستی قارچ‌های اندوفیت جدا شده از درختان سیب در برابر Diplodia bulgarica عامل شانکر دیپلودیایی سیب
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
1دانشگاه ارومیه
2دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
چکیده
گیاه سیب (Malus domestica Borch) یکی از مهم‌ترین درختان مناطق سردسیری و معتدله می‌باشد که در ایران و دنیا از اهمیت غذایی و اقتصادی ویژه‌ای برخوردار است. بیماری‌های تنه یکی از عوامل اصلی خسارت‌زا و محدود کننده کشت و تولید محصول سیب بوده و بیماری شانکر ناشی از قارچ Diplodia bulgarica یکی از مهم‌ترین این بیماری‌ها در استان آذربایجان غربی است. قارچ‌های اندوفیت یک گروه متنوعی از قارچ‌ها را شامل می‌شوند که در تمام خانواده‌های گیاهی و در بافت‌های فاقد نشانه‌های بیماری در گیاهان یافت می‌شوند. مشخص شده است که حضور میکروارگانیسم‌های اندوفیت در بافت‌های گیاهان سبب اعطا برخی مزایا به گیاه میزبان شده‌اند. برخی اندوفیت‌های قارچی سبب تاثیر روی رشد گیاه و پاسخ‌های گیاه در برابر بیمارگرها، گیاهخواران و تغییرات محیطی شده‌اند. همچنین این قارچ‌ها به دلیل توان مهار زیستی بیمارگرها، به عنوان راهکاری دیگر برای کنترل شیمیایی بیماری مورد توجه قرار گرفته‌اند که استفاده از مواد شیمیایی بالقوه خطرناک را کاهش می‌دهند. این مطالعه به منظور بررسی اثرات بازدارندگی 15 گونه از قارچ‌های اندوفیت جدا شده از درختان سیب روی رشد قارچ بیمارگر D. bulgarica و بر اساس کشت متقابل در شرایط آزمایشگاهی انجام شده است. قرص‌های میسیلیومی به قطر شش میلی‌متر از کشت‌های هشت روزه قارچ‌های اندوفیت و کشت‌های شش روزه قارچ بیمارگر برداشته شدند و در تشتک‌های پتری نه سانتیمتری حاوی محیط کشت سیب‌زمینی-دکستروز-آکار با فاصله 5/3 میلی‌متر از هم کشت شدند. تشتک‌های پتری در انکوباتور با دمای 1±25 درجه سلسیوس نگهداری شدند و در فواصل 7، 11 و 15 روز بررسی شدند. در تیمار شاهد تنها یک قرص میسیلیومی از قارچ بیمارگر قرار داده شد. تمامی آزمایشات دو بار دیگر تکرار شدند. نتایج نشان داد که واکنش‌های مختلفی بین جدایه‌های قارچ‌های اندوفیت و قارچ بیمارگر دیده می‌شود. در جدایه‌های گونه‌های Trichoderma harzianum و T. longibrachiatum، گونه‌های اندوفیت ضمن بازداری از رشد قارچ بیمارگر، روی پرگنه قارچ بیمارگر نیز رشد نموده و از تشکیل اندام‌های باردهی غیر‌جنسی جلوگیری نمودند. در جدایه‌های گونه‌های Arthrinium arundinis, Ar. saccharicola, Periconia sp. 1, Periconia sp. 2, Penicillium sp. 1, Penicillium sp. 2, Aspergillus persii, Cheatomium globosum, Cheatomium sp. 1, Trichothecium roseum, Alternaria tenuissima و A. infectoria، بازداری از رشد قارچ بیمارگر از فاصله دورتری متوقف شد و ناحیه مشخص بدون رشد ریسه در هر دو قارچ اندوفیت و قارچ بیمارگر مشاهده شد. قطر این ناحیه بازداری رشدی در گونه‌های Arthrinium arundinis و Arthrinium saccharicola بیشتر از بقیه گونه‌ها بود و اختلاف معنی‌دار آماری را نشان داد. در جدایه‌های گونه Alternaria alternata، هیچگونه توقف رشدی بین قارچ اندوفیت و قارچ بیمارگر مشاهده نشد و ریسه‌های هر دو قارچ روی پرگنه‌های هم رشد نموده و با هم مخلوط شدند. مطالعات بیشتر برای امکان استفاده از آن‌ها در مدیریت تلفیقی این بیماری لازم است.
کلیدواژه ها