واکنش ژنوتیپ های نخود نسبت به نژادهای Ascochytarabiei عامل برق زدگی نخود در استان کرمانشاه
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
بیماری برق زدگی نخود در اثر قارچ Ascochyta rabiei (Pass.) Lab.، مهمترین بیماری نخود معمولی در دنیا و ایران می‌باشد که در شرایط مساعد آب و هوایی سبب خسارت‌های هنگفتی به مزارع نخود می‌گردد. استفاده از ارقام مقاوم بهترین و موثرترین راه کنترل این بیماری محسوب می‌گردد، اما جهت دسترسی به ارقام مقاوم، آگاهی از تنوع ژنتیکی و نژادهای مختلف موجود در منطقه ضروری است در این تحقیق نژادهای فیزیولوژیک 28 جدایه A. rabiei که در سال های 93-1391 از پنج ناحیه استان کرمانشاه جمع آوری و خالص سازی شده بودند با استفاده از هفت رقم افتراقی تعیین نژاد نخود (ILC-72 ، ILC-1929 ،ILC-194 ، ICC-3996 ، ILC-5928،ILC -1929، ILC-202)تعیین شد. تمام جدایه‌ها در شش نژاد قیزیولوژیک طبقه بندی شدند. ازکل جدایه‌های مطالعه شده در این بررسی هفت جدایه (25%) متعلق به نژاد 1 ،پنج جدایه(8/17%) متعلق به نژاد 2، هفت جدایه (25%) متعلق به نژاد 3 ، چهار جدایه(4/14%) متعلق به نژاد 4، دو جدایه(2/7%) متعلق به نژاد 5 و سه جدایه (6/10%)متعلق به نژاد 6 بودند.نژادهای 1،2،3 و4 با 23 جدایه(1/82%) در تمامی نواحی استان پراکنده بودند. در حالی که نژاد6 با قدرت بیماریزایی بالا فقط دریک ناحیه (سرارود ) مشاهده شد.دربخش آزمایشات گلخانه‌ای 63 رقم نخود شامل ارقام متداول کشت و ارقام‌های پیشرفته در برنامه اصلاحی وتوده‌های بومی با اسپورهای6 نژاد قارچA. rabieiمایه‌زنی شدند. یاداشت‌برداری از شاخص شدت بیماری 12 روز بعد هنگامیکه شدت آلودگی در رقم حساس به 90 درصد رسید، با الگوی 9 شماره‌ای اصلاح شده Jan and Wiese 1991 صورت گرفت.دراین بررسی مشخص گردید، اکثر ارقام یا ژنوتیپ‌ها نسبت به عامل بیماری حساس یا خیلی حساس میباشند، (29 رقم در برابر نژاد 1 تا 57 رقم دربرابر نژاد 6 ). از طرف دیگر هیچگونه رقم یا ژنوتیپ مقاومی در برابر نژادهای 6 مشاهده نشد .در این بررسی‌ها ارقام عادل، آزاد وآرمان که طی چند سال اخیر توسط موسسه تحقیقات کشاورزی دیم معرفی شده است ، به همراه لاین‌های پیشرفته Flip 03-109، Flip0 4-10C، 8EL93th24460 ، TN40 -4929در مقابل نژاد 6 واکنش متحمل(MR)را نشان دادند ، در برابر 5 نژاد دیگر اغلب مقاوم بودند . با توجه به جمعیت و پراکنش بالای نژاد های 2،2،3و4 در استانهای کرمانشاه میتوان علاوه بر ارقام ذکر شده ژنوتیپ‌هایFlip04-119c Flip04-13c،Flip51-87c ،Fli ،ILC-3279 ، LMR-165را بعنوان متحمل و مقاوم برای کشت توصیه نمود.با توجه به تحقیقات گذشته و بررسی‌های این تحقیق اثبات تنوع این بیمارگر در کشور و مکانیزم‌های تغییر‌پذیری این قارچ، استفاده از ارقام مقاوم با مکانیزم مقاومت چند‌ژنی توصیه می‌گردد.
کلیدواژه ها