ردیابی تعدادی از ویروس های شایع دانه داران و هسته داران در باغات دانه دار استان های آذربایجان غربی و خراسان رضوی

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

مسعود نادرپور؛ راحله شهبازی؛ لیلا صادقی

استفاده از مواد تکثیری سالم، اصیل و دارای گواهی از ارگان حاکمیتی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال) تنها راه موفقیت در زراعت و باغداری صنعتی است. یکی از مهمترین چالش‌ها در این زمینه عدم وجود منابع تکثیری سالم و اصیل رسمی در کشور است. این مهم با حمایت های مادی و فنی وزارت متبوع و موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال و نیز برخی دیگر از موسسات تحقیقاتی در کشور حداقل برای تعدادی از محصولات پا گرفته است. یکی از مهمترین راه حل‌های ممکن در حال حاضر، غربال باغات مدرن و اصیل از نظر بیماری های گیاهی مندرج در استانداردهای ملی برای معرفی باغات سالم تر به تولیدکنندگان نهال برای تهیه مواد تکثیری است. به همین منظور پژوهشی در فاصله سال های 94-91 در 14 باغ سیب و گلابی در استان‌های آذربایجان غربی و خراسان رضوی انجام شد. تعداد 141 نمونه با علائم لکه های سبزرد، بافت مرده و موزائیک یا فاقد علائم بیماری از باغات مذکور جمع آوری شد. نمونه ها ابتدا در ازت مایع فرآوری شده و سپس در فریزر 20-/70- درجه سلسیوس قرار گرفتند. تمام نمونه ها از نظر آلودگی به ویروس های موزائیک سیب Apple mosaic virus (ApMV)، موزائیک اربیس Arabis mosaic virus (ArMV)، لکه سبزرد سیب Apple chlorotic leafspot virus (ACLSV)، پیچیدگی برگ گیلاس Cherry leafroll virus (CLRV)، ساقه آبله ای سیب Apple stem pitting virus، ساقه شیاری سیب Apple stem grooving virus، لکه حلقوی بافت مرده هسته داران Prunus necrotic ringspot virus، آبله آلو Plum pox virus، کوتولگی هسته داران Prune dwarf virus، لکه حلقوی توتون Tobacco ringspot virus و لکه حلقوی گوجه فرنگی Tomato ringspot virus (ToRSV) با آنتی بادی های اختصاصی خریداری شده از شرکت های AGDIA (The USA) و BIOREBA (Switzerland) با آزمون الایزا بررسی شدند. نتایج بررسی های سرولوژیکی آلودگی تعداد 36 نمونه سیب و 50 نمونه گلابی به تعدادی از ویروس های فوق باستثنای ویروس ToRSV را نشان داد. به منظور تایید آلودگی های ردیابی شده با روش های مولکولی مبتنی بر RT-PCR، total RNA از تمام نمونه ها با استفاده از کیت استخراج RNA شرکت GeneAll (South Korea) استخراج شد. سنتز cDNA با استفاده از پرایمر آغازگر تصادفی انجام و تکثیر قطعات ژنومی مربوط به ویروس های فوق با آغازگرهای اختصاصی گزارش شده توسط سایر محققین یا طراحی شده در این پژوهش انجام شد. نتایج بررسی های مولکولی آلودگی تعداد 2، 17، 5، 1، 1 و 5 نمونه را به ترتیب به ویروس های ApMV، ArMV، ACLSV، CLRV، ASPV وASGV تایید نمود. آلودگی سایر نمونه های مشکوک به آلودگی در آزمون های الایزا، با این روش تایید نشده و بعلاوه آلودگی به ویروس ToRSV که در آزمون های سرولوژیکی ردیابی نشده بود، در یک نمونه تایید شد.

گواهی سلامت؛ ویروس؛ دانه داران