عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

آرزو بیدار؛ مهدی ارزنلو؛ محمد محمدی پور

سیاهک‌ها بیماری های گیاهی می باشند که در درجه اول روی اعضا خانواده چمن (گندمیان) شامل گندم، جو، ذرت، نیشکر و ذرت خوشه ای ایجاد بیماری و خسارت اقتصادی می نمایند. منطقه مغان یکی از قطبهای مهم تولید محصولات کشاورزی در ایران است و بیماری های سیاهک همه ساله خسارت قابل توجهی به محصولات کشاورزی در این منطقه وارد می کنند. با این وجود، اطلاعات اندکی در زمینه شناسایی، دامنه میزبانی و پراکنش بیماری در این منطقه در دسترس می باشد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی قارچ های عامل سیاهک روی گونه های گیاهان زارعی و غیر زراعی در منطقه مغان انجام پذیرفت. برای این منظور طی سالهای زراعی1394-1393 نمونه برداری از محصولات زراعی و غیر زراعی دارای علایم سیاهک در نقاط مختلف این منطقه از جمله شهر پارس آباد (روستاهای اروج کندی، تازه کند، سلمان کندی، مجید آباد، دوست کندی، مقصود کندی، علیرضا آباد، حلاج کندی، ایران آباد، عربلو کندی ، اجیرلو، ملا کندی، گوشلو، شهرک، بخش سه کشت و صنعت، اولتان، اسلام آباد، پیریواتلو، بران) و شهر بیله سوار( چالما کندی) انجام شد. نمونه ها در داخل پاکت های کاغذی جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. نمونه های گیاهی به صورت نمونه های هربایومی خشک و جهت شناسایی گونه های سیاهک نگهداری شدند. شناسایی گونه ها بر اساس ترکیبی از داده های ریخت شناختی و ارتباط میزبانی با استفاده از کلید شناسایی معتبر صورت گرفت. برای این منظور از ساختارهای قارچی لام های میکروسکوپی با استفاده از اسید لاکتیک 98 درصد و یا آب مقطر تهیه و با استفاده ار میکروسکوپ نوری بررسی شدند. در تحقیق حاضر 12 گونه قارچی مولد سیاهک متعلق به سه جنس Tilletia، Sporisorium و Ustilago شناسایی شد. در مجموع دو گونه از جنس Tilletia شامل T. laevis و T. caries؛ چهار گونه از جنس Sporisorium شامل S. relianum، S. sorghi، S. destruens و .Sporisorium sp؛ و شش گونه از جنس Ustilago شامل U. trichophora ، U. hordei، U. maydis، Ustilago cynodontis ، U. striformis و U. bromivora از منطقه مغان معرفی می شوند. گزارش گونه‌های U. bromivora ، U. striformis ، U. trichophora و S. destruens برای منطقه مغان جدید می باشند. در بین گونه های شناسایی شده در این تحقیق T. laevis روی گندم، U. hordei روی جو، U. maydis روی ذرت و S. relianum روی سورگوم از فراوانی بیشتری برخوردار بودند. با شناسایی قارچ های عامل بیماری سیاهک در منطقه مغان، امکان ارایه راهکارهای موثر برای کنترل این بیماری های فراهم خواهد گردید.

فلور قارچی؛ گزارش جدید؛ ایران