رشد وابسته به دما و آستانه‌های دمایی زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicae (Hym., Trichogrammatidae) روی بید غلات Sitotroga cerealella (Lep., Gelechiidae)
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
1هیأت علمی گروه گیاهپزشکی
2هیئت علمی
3گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج
4دانشجو
چکیده
دما به‌عنوان مهمترین فاکتور غیرزنده پویایی جمعیت آفات و دشمنان طبیعی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بر همین اساس، در برنامه‌های مدیریت تلفیقی آفات، مدل‌های دمایی بیشترین کاربرد را به‌منظور پیش‌بینی فعالیت و تغییرات جمعیت فصلی آفات و دشمنان طبیعی آن‌ها دارا می‌باشد. زنبور پارازیتوئیدTrichogramma brassicae Bezdenko یکی از مهمترین دشمنان طبیعی مورد استفاده به‌منظور مهار زیستی آفات مختلف گیاهی در ایران می‌باشد که در پژوهش حاضر نیازهای گرمایی آن با استفاده از دو مدل خطی و 20 مدل غیرخطی مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه‌های مورد مطالعه‌ی زنبور پارازیتوئید، از باغات سیب منطقه‌ی کاکان در استان کهگیلویه و بویراحمد جمع‌آوری و روی تخم‌های بید غلات، Sitotroga cerealella (Olivier)، پرورش داده شدند. به‌منظور انجام آزمایش‌ها، طول دوره‌ی رشد و نمو مراحل نابالغ این پارازیتوئید در شرایط آزمایشگاهی با هفت دمای ثابت (12، 15، 20، 25، 30، 32 و 1 ± 35 درجه‌ی سلسیوس)، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره‌ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی مورد مطالعه قرار گرفت. براساس نتایج به دست آمده، دماهای مختلف مورد مطالعه تأثیر معنی‌داری بر طول دوره‌ی رشد و نمو مراحل نابالغ این پارازیتوئید داشتند و مقادیر محاسبه شده‌ی این دوره‌ی زیستی در دماهای ذکر شده به ترتیب برابر با 00/50، 24/23، 96/15، 20/11، 04/8، 13/9 و 17/13 روز برآورد گردید. مدل رگرسیون خطی معمولی در مقایسه با مدل خطی پیشنهادی ایکیموتو و تاکایی برازش مناسب‌تری با داده‌های حاصله داشت و بر این اساس، دمای آستانه‌ی پایین رشد و نمو (Tmin) 91/7 درجه‌ی سلسیوس برآورد گردید. علاوه بر این، با استفاده از مدل رگرسیون خطی، ثابت دمایی (K) لازم برای تکمیل مراحل رشد و نمو نابالغ این پارازیتوئید 15/183 روز-درجه برآورد گردید. از میان مدل‌های غیرخطی مورد مطالعه، دو مدل Janisch - Rochat و Janisch - Kontodimas بهترین برازش آماری را با داده‌های حاصل از پژوهش حاضر داشتند. با این وجود، اگرچه مدل غیرخطی Briere-1 از نظر برازش آماری، جایگاه 13 را در میان مدل‌های غیرخطی مورد مطالعه کسب نمود، اما بهترین تخمین آستانه‌ی دمایی پایین (37/7 درجه‌ی سلسیوس)، دمای بهینه‌ی رشد (00/30 درجه‌ی سلسیوس) و آستانه‌ی دمایی بالا (47/36 درجه‌ی سلسیوس) برای رشد و نمو مراحل نابالغ زنبور پارازیتوئید T. brassicae توسط این مدل ارایه گردید. نتایج حاصل از پژوهش حاضر حاکی از آن است که زنبور پارازیتوئید T. brassicae گونه‌ای با نیاز گرمایی بالا بوده که در مناطق گرمسیری از کارایی بالاتری برخوردار می‌باشد. یافته‌های پژوهش حاضر می‌تواند در ارزیابی کارایی زیستی زنبور پارازیتوئید T. brassicae در شرایط مختلف دمایی مورد استفاده قرار گیرد.
کلیدواژه ها