شناسایی عوامل قارچی عامل سرخشکیدگی و زوال درختان گردو در باغات ریجاب از توابع استان کرمانشاه
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
گردو درختی دوپایه از خانواده Juglandaceae است. این گیاه اهمیت اقتصادی، دارویی و صنعتی دارد. درخت گردو دارای سابقه‌ای طولانی در استفاده دارویی در طب سنتی می‌باشد و در درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها مورد استفاده قرارگرفته است. میوه درخت گردو در درمان یبوست، سرفه مزمن، آسم، اسهال، سوءهاضمه و برگ‌های آن نیز برای درمان بیماری‌های پوستی و تصفیه خون استفاده می‌شود. پوست میوه‌های خشک به‌عنوان رنگ درب، پنجره، قاب و غیره مورد استفاده می‌گیرند. همچنین از پوست گردو به‌عنوان عوامل ضد لغزش برای تولید کربن فعال موجود در لاستیک استفاده می‌شود. کشور ما از نظر تولید گردو مقام دوم را پس از کشور چین دارا می‌باشد. در فصل بهار سال 1395 درختان گردو در باغات منطقه ریجاب از توابع استان کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفتند. برای مطالعه بیمارگر عامل زوال درختان گردو، از درختان دارای علائم سرخشکیدگی و شانکر نمونه برداری صورت گرفت و پس از انتقال به آزمایشگاه قطعات کوچک چهار میلی‌متری از بافت‌های آلوده پس از ضدعفونی سطحی با هیپوکلریت سدیم تجاری روی محیط کشت سیب‌زمینی دکستروز آگار تیمار شده با آنتی‌بیوتیک کلرامفنیکل کشت داده شد. از تمام گیاهان آلوده گونه قارچی Neoscytalidium dimidiatum جداسازی شد که ویژگی‌های ریخت شناختی این گونه به این شرح بود: پرگنه روی محیط کشت سیب‌زمینی دکستروز آگار دارای رشد سریع، زیتونی سیاه تا سیاه‌رنگ و ریسه‌ها قهوه‌ای تیره و صاف بودند. این گونه تولید زنجیره‌ی آرتروکنیدیوم می‌کند که آرتروکنیدیوم‌ها به رنگ قهوه‌ای تیره بودند. آرتروکنیدیوم‌ها دارای سطح صاف و بدون هرگونه تزیینات خارجی، فاقد دیواره عرضی و گاهی دارای یک دیواره عرضی به رنگ تیره، سیلندری، کروی تا نیمه‌کروی، بیضوی و به ابعاد 10-4 × 7-3 میکرومتر بودند. خصوصیات ریخت‌شناختی ذکر شده با خصوصیات توصیف شده برای این گونه در منابع، مطابقت داشت. برای اثبات بیماری‌زایی از شاخه‌های بریده شده استفاده شد که تمام جدایه‌های این بیمارگر روی شاخه‌های بریده شده علایم شانکر به همراه پودر آرتروکنیدیومی ایجاد کردند. علاوه بر این گونه، گونه Cytospora juglandina نیز روی تعدادی از درختان گردو مشاهده شد. افزون بر این گونه‌های قارچی، بیمارگرهای دیگری از جمله بازیدیومیست‌های commune Schizophyllum ، Fomes fomentarius و همچنین آسکومیست Marssonina juglandis نیز با فراوانی کمتر از روی برگ درختان گردوی دارای علایم زوال جداسازی شدند. این اولین گزارش از وجود این بیمارگرها روی درختان گردو در استان کرمانشاه است. نمونه‌های سند به‌دست آمده در گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه نگه‌داری می‌شوند.
کلیدواژه ها