عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

لیلا عمادی؛ راحیل اسدی؛ نازیلا سقایی

Tuta absoluta یکی از مهمترین آفات گوجه‌فرنگی می باشد که با داشتن پراکندگی انبوه، خسارت های مستقیم و غیر مستقیم زیادی را به مزارع گوجه فرنگی وارد می‌کند. در این تحقیق آماره های زیستی شامل دوره نمو، بقا، طول عمر حشرات بالغ و دوره تولید مثل T. absoluta روی چهار رقم مختلف گوجه فرنگی (اوربانا، فلات، آپولو و کینگ استون) در شرایط دمای1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی10±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج طول دوره جنینی روی ارقام مختلف تفاوت معنی داری نشان داد و کوتاهترین آن روی رقم اوربانا بود. از نظر طول دوره نمو لاروی، تفاوت معنی داری در بین ارقام مختلف وجود داشت و طولانی‌ترین و کوتاهترین دوره نمو لاروی به ترتیب 75/0 ± 96/12 و 45/0 ± 81/8 روز روی ارقام فلات و اوربانا بدست آمد. علاوه بر این دوره نمو شفیرگی روی رقم فلات به طور معنی داری طولانی تر از سایر ارقام بود ( 53/0 ± 33/9 روز). طول دوره قبل از بلوغ T. absoluta در ارقام مورد مطالعه ( اوربانا، آپولو، کینگ استون و فلات ) از نظر آماری دارای اختلاف بوده، بطوریکه بیشترین مقدار این دوره 82/0 ± 56/26 روی رقم فلات و کمترین مقدار آن 73/0 ± 87/19 روی رقم اوربانا محاسبه شد. طولانی‌ترین دوره نمو روی رقم فلات مشاهده شد ( 87/0 ± 64/33 روز) که تفاوت معنی داری با سایر ارقام داشت. نرخ‌های بقا از دوره تخم تا ظهور حشرات بالغ برابر 73% روی رقم اوربانا، 85% رقم آپولو، 59% رقم کینگ استون و 94% رقم فلات ثبت شد. امید به زندگی در زمان ظهور حشرات کامل ماده پروانه مینوز گوجه فرنگی روی ارقام مختلف اوربانا، آپولو، کینگ استون و فلات به ترتیب17/7 ، 22/24 ،80/6 و 34/19 بدست آمد. بین طول عمر حشرات کامل ماده و نر مینوز روی ارقام مختلف، تفاوت معنی‌دار آماری وجود داشت (P<0.05) بطوریکه بیشترین طول عمر حشرات ماده روی رقم اوربانا (22/0 ± 50/8 روز) و کمترین روی رقم فلات (18/0 ± 08/7 روز) تعیین شد. طول دوره تخمریزی مینوز روی ارقام تفاوت معنی‌داری نشان نداد. شناخت میزان حساسیت یا مقاومت ارقام مختلف به آفات یکی از اجزای اصلی برنامه های مدیریت تلفیقی آفات ( IPM ) بوده و به منظور پایش آفات وانتخاب ارقام مناسب به کار گرفته می شود.

کلمات کلیدی: گوجه‌فرنگی؛ Tuta absoluta؛ زیست‌شناسی؛ آماره‌های زیستی