عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

¹احسان پارسائیان؛ ²سیدعلی صفوی؛ ³موسی صابر؛ ⁴نفیسه پورجواد

¹دانشجوی دکترا

²هیت علمی دانشگاه ارومیه

³ستاد تمام و عضو هیت علمی دانشگاه تبریز

⁴هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان

گونه های زنبور پارازیتوئید تخم جنس تریکوگراما، عوامل کنترل بیولوژیکی مهمی هستند که برای کنترل آفات ذرت، برنج، پنبه، چغندرقند، گوجه، صیفی‌جات و محصولات باغی پرورش داده و رهاسازی می‌شوند. به دلیل پیامدهای منفی ناشی از استفاده‌ی آفت‌کش‌ها، کنترل بیولوژیکی با تریکوگراما برای مدت زمان طولانی دچار مشکل شده است. تاکید مدیریت تلفیقی آفات، استفاده توام از کنترل شیمیایی و بیولوژیکی به روش مناسب می‌باشد. پارازیتوئیدها و شکارگرها به تغییرات تراکم میزبان به دو روش واکنش نشان می‌دهند. اولا تعداد پارازیتوئیدها با تغییر تراکم میزبان ممکن است تغییر یابد. ثانیا تعداد میزبان‌های مورد حمله قرار گرفته توسط یک پارازیتوئید با تغییر تراکم میزبان تغییر می‌یابد. این تغییرات در تعداد پارازیتوئیدها و تعداد میزبان‌های مورد حمله واقع شده، به ترتیب واکنش عددی و واکنش تابعی نامیده می‌شود. واکنش تابعی یک پارازیتوئید به تراکم میزبان موفقیت احتمالی یک پارازیتوئید به عنوان یک عامل کنترل بیولوژیکی را نشان می‌دهد. هدف این مطالعه ارزیابی اثرات زیرکشندگی حشره‌کش‌های رایج و زیست‌سازگار کلرانترانیلی‌پرول، امامکتین بنزوات، اسپینوسد، سایپرمترین و فوزالون روی واکنش تابعی زنبور پارازیتوئید تخم Trichogramma brassicae بود. دلیل چنین ارزیابی انتخاب حشره-کش‌های کم‌خطر برای حفظ و حمایت از موجودات مفید و در نتیجه بهبود مدیریت تلفیقی آفات محسوب می شد. حشرات کامل زنبور T. brassicae از اینسکتاریوم گیاهپزشکی واقع در استان مازندران در سال 1393تهیه شدند. حشرات کامل زنبور روی تخم Ephestia kuehniella Zeller در اتاقک رشدی با شرایط دمایی 1±26 درجه‌ی سانتیگراد، رطوبت نسبی 5±70 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی پرورش داده شدند. ماده های بالغ تازه جفت‌گیری کرده با سن کمتر از 24 ساعت در معرض LC30 حشره‌کش‌ها قرار گرفتند. میزان LC30 حشره‌کش‌های کلرانترانیلی‌پرول، امامکتین بنزوات، اسپینوسد، سایپرمترین و فوزالون به ترتیب برابر 8/5، 3/1، 1/1، 1/0 و 07/0 میکروگرم ماده‌ی موثر بر میلی‌لیتر بود. تعداد تخم‌های پارازیته شده و سالم پس از مدت زمان 24 ساعت ثبت گردیدند. تراکم تخم‌های مورد آزمایش 1، 2، 4، 8، 16، 32 و 64 بودند. تعداد 10 زنبور بالغ ماده و 10 تکرار برای هر تیمار مورد استفاده قرار گرفت. نتایج، واکنش تابعی نوع دوم را در تیمارهای آفت کشی نشان داد در حالی که واکنش تابعی شاهد از نوع سوم بود. بالاترین و پایین‌ترین میزان نرخ حمله به ترتیب در تیمارهای شاهد (000104/0 ±00236/0 حمله در ساعت) و (000067/0 ±000927/0 حمله در ساعت) بود. همچنین بالاترین و پایین‌ترین زمان دستیابی به ترتیب در تیمار فوزالون (0268/0 ±8159/0 ساعت) و شاهد (00781/0 ±3124/0 ساعت) مشاهده گردید. بر اساس نتایج حاصله، به نظر می‌رسد حشره‌کش‌های فوزالون و سایپرمترین اثرات منفی معنی داری روی عملکرد این پارازیتوئید دارد.

حشره کش‌های زیست سازگار؛ مدیریت تلفیقی؛ نرخ حمله؛ زمان دستیابی