عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

غلامرضا صالحی جوزانی؛ حسین فرازمند؛ درنا سعادت؛ غلامرضا گل محمدی؛ رسول امیریان

یکی از مهمترین معضل درختان کاج در شهر اصفهان آفت سوسک پوست‌خوار کاج است که علاوه بر خسارت مستقیم و از بین بردن درختان کاج برخی مناطق این شهر، می تواند به عنوان ناقل عوامل بیماری زای مختلف نیز عمل کند. به منظور مطالعه آفت، طی سال های 1392 الی 1394، از شاخه ها و تنه های درختان کاج مناطق آلوده اصفهان نمونه برداری انجام و جنس و گونه آفت با کلیدهای شناسایی و روش های دقیق مولکولی، با استفاده از تکثیر و توالی یابی ژن های سیتوکروم اکسیداز، مشخص شد. جهت بررسی زیست شناسی و میزان آلودگی درختان به آفت، درختان کاج آلوده به این پوست‌خوار به طور تصادفی انتخاب گردیده و دیسک‌های جدا شده (به مساحت حدود 100 سانتیمترمربع) از پوست درخت در طول سال، جهت بررسی تعداد تخم (باروری حشرات کامل)، خروج حشرات کامل، تعداد سوراخ ها و تونل های ایجادشده، به آزمایشگاه منتقل شدند. همچنین ضمن بررسی نوسانات جمعیت آفت در منطقه با تله‌های فرومونی تجمعی، کارایی دو نوع تله‌ فرومونی قیفی و کراس‌تراپ، ساخت شرکت Econex، جهت شکار حشرات کامل آفت مورد مقایسه قرار گرفت. به منظور بررسی و مقایسه کارایی روش های مختلف پیشگیری و کنترل، قبل از ظهور حشرات کامل آفت، تنه درختان کاج با ترکیبات کائولین فرآوری شده (سپیدان® WP)، حشره کش شیمیایی کلرپیریفوس، حشره کش میکروبیBacillus thuringiensis subsp. tenebrionis ، به ترتیب با غلظت‌های 10درصد، 1 و 5/1 در هزار، و اختلاط کائولین فرآوری‌شده و حشره کش کلرپیریفوس، با 5 تکرار، در اصفهان محلول پاشی شدند. نتایج نشان داد که پوست‌خوار غالب درختان کاج در منطقه اصفهان، سوسک پوست‌خوار مدیترانه‌ای (اروپایی) کاج، Orthotomicus erosus (Wollaston) (Coleoptera: Curculionidae)، بود. مناطق اطراف شهر اصفهان شامل منطقه 2 (بختیاردشت) و 13 (پارک شرق) آلوده‌ترین مناطق (خسارت تا 80 درصد) بوده و برخی مناطق مرکزی شهر نیز دارای آلودگی بسیار کمی بودند. نتایج مطالعات نشان داد که آفت دارای 5 تا 6 نسل در سال بوده و زمستان گذرانی آفت بصورت حشره بالغ و بندرت بصورت لارو یا شفیره، بین اواخر آبان لغایت اواسط تا اواخر بهمن می باشد. طول دوره های تخم، لاروی و شفیر گی بین 20 روز (در تابستان) الی 40 روز (در زمستان) متغیر بود. تله کراس‌تراپ بالاترین کارایی را در شکار آفت نشان داد. تیمارهای کائولین 10%، کائولین 10% به همراه کلریپریفوس و حشره‌کش کلریپریفوس (با 100درصد کارایی)، دارای بالاترین کارایی در پیشگیری از آفت بودند.

سوسک پوستخوار کاج؛ اصفهان؛ بیولوژی؛ پراکنش؛ فرومون؛ کائولین؛ کنترل