عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

عارف مرادپور؛ فاطمه دریکوند؛ صدیقه سرلک؛ اکرم عسگری؛ عیدی بازگیر؛ سید مسلم موسویان

امروزه استفاده از سموم و کودهای شیمیایی جهت کنترل بیماری‎های گیاهی تأثیرات مخربی بر محیط زیست و سلامتی انسان گذاشته است. یکی از را‎ه‎های جایگزین مواد شیمیایی استفاده از گیاهان دارویی و اسانس این گیاهان می‌باشد. دارچین با نام علمی Cinnamomum zeylanicum درختی همیشه سبز و دارویی می‌باشد. این گیاه دارویی از گیاهان ادویه‌های بسیار محبوب است که از گذشته‌های دور در دنیا مورد استفاده قرار ‌گرفته است و امروزه کاربردهای فراوانی در صنایع غذایی، دارویی و پزشکی پیدا کرده است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر اسانس پوست گیاه دارچین در بازدارندگی از رشد قارچ‌های انباری Botrytis cinerea، Aspergillus niger و Penicillium digitatum می‌باشد. بدین منظور ابتدا عوامل قارچی موجود از محصولاتی چون توت فرنگی، گوجه فرنگی و پرتقال جداسازی، خالص‌سازی و شناسایی شدند. سپس اسانس پوست گیاه دارچین با استفاده از روش تقطیر به کمک دستگاه کلونجر گرفته شد. به منظور جداسازی آب از اسانس از نمک سدیم سولفات استفاده شد و اسانس به دست آمده در دمای چهار درجه سلسیوس و در تاریکی نگهداری شد. از دستگاه GC- MS برای شناسایی ترکیبات اسانس استفاده شد. برای تعیین خاصیت قارچ کشی اسانس از روش کشت متقابل روی درب پتری حاوی محیط کشت PDA استفاده شد. همچنین به منظور به دست آوردن حداقل غلظت بازدارندگی از رشد و کشندگی قارچ از غلظت‌های صفر، 100، 200، 400، 600، 800، 1000 میکرو لیتر در لیتر اسانس استفاده شد. برای تیمار شاهد از آب مقطر به جای اسانس استفاده شد. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار انجام پذیرفت و از نرم افزار SPSS 19 برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج این آزمایش نشان داد، اسانس گیاه دارچین باعث بازدارندگی از رشد قارچ‎ها شده است. حداقل غلظت بازدارندگی از رشد (MIC) و کشندگی (MFC) این اسانس بر قارچ‌های A. niger و P. digitatum به ترتیب در غلظت 200 و 400 میکرو لیتر بر لیتر می‌باشد ولی برای قارچ B. cinerea در غلظت 400 و 600 میکرو لیتر در لیتر می‌باشد. این اسانس در غلظت 100 میکرو لیتر بر لیتر روی B. cinerea، A. niger و P. digitatum به ترتیب 28، 45 و 48 درصد بازدارندگی از رشد داشته است. نتایج شناسایی ترکیبات موجود در اسانس پوست گیاه دارچین نشان داد که در پوست این گیاه ترگیباتی همچون سینامالدئید، اوژنول، کومارین، بنزآلدهید، بنزوئیک اسید، سینامیل استات، مانیتول ، لینالول و تیمول وجود دارد. این گیاه با تولید بنزوئیک اسید، بنزآلدهید و سینامآلدهید، خاصیت قارچ‎کشی را بر قارچ‌های مزبور اعمال می‏کند؛ بنابراین گیاه دارچین دارای خاصیت قارچ‎کشی فراوانی می‌باشد و ترکیبات موجود در این گیاه می‎تواند جهت کنترل بیماری‎های گیاهی مورد استفاده قرار گیرد.

: دارچین؛ قارچ‎کشی؛ قارچ؛ اسانس