عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

جعفر ابراهیمی‌فر؛ ارسلان جمشیدنیا؛ حسین اللهیاری

زنبور پارازیتویید (Hym.: Aphelinidae) delhiensis Mani Eretmocerus یک گونه‌ی سین اویژنیک و ماده‌زا می‌باشد که پوره‌های سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum Westwood (Hem.: Aleyrodidae) را پارازیته می‌کند. تحقیق حاضر به منظور ارزیابی این زنبور روی سنین مختلف پورگی سفیدبالک گلخانه در تغذیه از گیاه گوجه فرنگی رقم سوپرچِف (Lycopersicon esculentum L. Cultivar Super-chief) انجام شد. برای ترجیح سنین پورگی سفیدبالک گلخانه، آزمون‌های انتخابی و غیر انتخابی صورت گرفت. برای آزمون انتخابی از هر سن پورگی 25 پوره روی یک برگ گوجه فرنگی انتخاب شد به طوری که در یک برگ گوجه فرنگی هر چهار سن پورگی وجود داشت اما در آزمون غیر انتخابی، از هر سن پورگی 25 پوره به طور جداگانه روی یک برگ گیاه انتخاب گردید. دورن ظروف پتری 8 سانتی‌متر روی کاغذ صافی مرطوب قرار داده شد سپس درون هر ظرف پتری یک زنبور پارازیتویید delhiensis E. با طول عمر کمتر از 12 ساعت رهاسازی گردید. هر آزمون با 50 تکرار انجام شد. بعد از 24 ساعت میزان پوره‌های پارازیته شده و میزان پوره‌های تغذیه شده به تفکیک در هر آزمون ثبت گردید و به این ترتیب سنین ارجح برای پارازییتیسم و تغذیه توسط زنبور پارازیتویید. مشخص گردید. تمام آزمایش‌ها در شرایط کنترل شده در دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی) در اتاقک رشد صورت گرفت. نتایج نشان داد که میزان پارازیتیسم در آزمون انتخابی روی سنین اول، دوم، سوم و چهارم پورگی به ترتیب صفر، 71/0±48/14، 28/2±36/46 و 4/1±16/18 درصد اما در آزمون غیر انتخابی، میزان پارازیتیسم روی این سنین پورگی به ترتیب 5/0±68/9، 1/2±28/27، 01/2±68/56 و 95/0±88/20 درصد بود در حالی که میزان تغذیه این زنبور پارازیتویید در آزمون انتخابی روی سنین اول، دوم، سوم و چهارم پورگی به ترتیب 12/0±16/6، 50/1±14، 61/0±68/10 و 3/0±4 درصد ولی درآزمون غیر انتخابی، میزان تغذیه روی این سنین به ترتیب 4/0±52/7، 1/1±96/10، 5/0±08/8 و 65/0±52/3 درصد مشاهده شد ولی در هر دو آزمون انتخابی و غیر انتخابی تفاوت معنی‌دار آماری بین سنین اول و چهارم پورگی سفیدبالک گلخانه جهت تغذیه توسط زنبور پارازیتویید مشاهده نشد. بر اساس نتایج این پژوهش، در هر دو آزمون آنتخابی و غیر انتخابی برای پارازیتیسم سنین سوم و برای تغذیه سنین دوم پورگی سفیدبالک گلخانه توسط زنبور پارازیتوییدdelhiensis E. ترجیح داده شد. بنابراین، با توجه به ماده‌زا و سین اویژنیک بودن زنبور پارازیتویید E. delhiensis، علاوه بر پارازیتیسم، از طریق تغذیه از میزبان نیز می‌‌تواند جمعیت میزبان را تنظیم کند که می‌تواند جهت مدیریت و کاهش جمعیت سفیدبالک گلخانه مورد استفاده قرار گیرد.

پارازیتیسم؛ کنترل بیولوژیک؛ آزمون انتخابی