عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

نجمه فخری؛ حبیب عباسی پور؛ علیرضا عسکریان زاده

مدیر گروه گیاهپزشکی

شب‌ پره چوبخوار پسته، Kermania pistaciella یکی از آفات مهم درختان پسته در سراسر مناطق پسته‌‌کاری ایران خصوصاً منطقه کاشان است. این حشره دارای سیکل زندگی یک‌نسلی بوده و لاروهای آن با ایجاد تونل لاروی حدود 10 ماه از محتویات سرشاخه‌‌های یک و دو ساله پسته تغذیه می‌کنند. تغذیه لاروی در داخل سرشاخه‌‌ها موجب خسارت شدید اقتصادی به خوشه‌‌های میوه، کاهش استحکام سرشاخه‌ها و از بین رفتن آن‌ها می‌شود. بسیاری از باغات پسته در ایران هرساله برای کنترل جمعیت آفت با استفاده از حشره‌کش‌‌های پرخطر سمپاشی می‌شوند که تهدیدی جدی برای محیط زیست و دشمنان طبیعی می‌‌باشد. از تله‌های فرمونی به‌ منظور تخمین جمعیت آفت، بررسی زندگی و رفتار و زمان ظهور و اوج و خاتمه دوره پرواز حشره در طبیعت، بررسی میزان تاثیر سموم، انتشار و پراکندگی، برهم‌زدن رفتار جفت‌گیری و از همه مهم‌تر شکار انبوه آفت برای کاهش جمعیت و جلوگیری از خسارت استفاده می‌شود. برای مدیریت تلفیقی چوبخوار پسته، نوسانات جمعیت حشرات بالغ با استفاده از تله فرمونی دلتا در طی سال‌های 95-1394 در باغات پسته کاشان مورد مطالعه قرار گرفت. تله‌‌های نوع دلتا طعمه‌گذاری شده با فرمون خریداری شده از شرکت Ferobank هلند به تعداد 20 عدد در هر هکتار در پنج باغ پسته منطقه کاشان (رقم اکبری) قبل ار باز شدن جوانه‌های برگ و میوه در اواخر اسفندماه نصب گردیدند و هر سه روز یکبار تعداد حشره نر شکار شده شمارش گردید. حشرات نر چوبخوار پسته از 18 اسفند‌ماه شروع به جلب به تله نموده و تقریباً تا 31 فروردین ماه این روند ادامه داشت و دوره پرواز آنها حدود 42 روز بطول انجامید. براساس نتایج حاصل نخستین شکار حشره کامل، اوج پرواز و پایان شکار به‌ترتیب در تاریخ 18 اسفند، 12-8 فروردین و 31 فروردین‌ماه ثبت شد. نتایج نشان داد که وقوع حداکثر پرواز حشرات نر در تله در پنج باغ مختلف متفاوت بود بطوریکه از تاریخ 8 تا 21 فروردین‌ماه متفاوت بود. بنظر می‌رسد شرایط آب و هوایی متفاوت این باغ‌ها باعث بروز این امر گردیده است. تعداد حشرات شکار شده در پیک پرواز هم در باغ‌های مختلف متفاوت بود، بطوریکه میانگین آن از 4 تا 52 عدد متغیر بود. مطالعات انجام شده در منطقه رفسنجان خروج حشرات کامل را از اوایل فروردین تا اواسط اردیبهشت و اوج پرواز را از 25 تا 30 فروردین‌ماه برآورد کرده است. وجود تفاوت در زیست‌شناسی آفت در دو منطقه کاشان و رفسنجان به دلیل تفاوت در شرایط آب و هوایی دو منطقه است. براساس مطالعات قبلی مجموع دمای موثر روزانه برای اوج ظهور حشرات کامل با توجه به آستانه حداقل حرارتی، 12 درجه سلسیوس می‌باشد. بنابراین می‌توان با توجه به دمای موثر روزانه در منطقه، زمان ظهور حشرات کامل را تعیین نمود و برای کنترل آفت برنامه‌ریزی نمود.

شب پره چوبخوار پسته؛ تله فرمونی؛ نوسانات جمعیت؛ کاشان