عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

محمدسعید امامی

پسیل گلابی، Cacopsylla pyricola (Förster) (Hemiptera: Psyllidae) ، آفت کلیدی درختان گلابی در تمام مناطق کشت گلابی در ایران است. جدول زندگی ابزار مهمی برای مطالعه دینامیسم جمعیت حشرات است. جدول زندگی توصیف جامع و فراگیری از زنده مانی، رشد و نمو و تولید مثل افراد یک گروه همزاد را بیان می‌کند و به کمک آن آماره‌های رشدی و تولیدمثلی جمعیت محاسبه می‌شود. تئوری جدول زندگی دو جنسی سن – مرحله رشدی علاوه بر جنس ماده، جنس نر را نیز در محاسبات آماره های مربوط به جدول زندگی لحاظ می کند. بر این اساس جدول زندگی دو جنسی پسیل گلابی روی رقم گلابی شاه‌میوه در شرایط طبیعی با میانگین دمای 30 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 10 تا 33 درصد بررسی شد. پسیل گلابی برای دو نسل روی رقم‌ گلابی شاه میوه در قفس‌های توردار پرورش داده شد. سپس 30 جفت حشره کامل (نر و ماده) درون قفس توری حاوی یک شاخه 20 برگی رهاسازی شد. پس از 8 ساعت، 110 عدد تخم هم سن انتخاب و در قفس های تک برگی (به قطر 9 و ارتفاع 2 سانتی‌متر) هر 24 ساعت بررسی شدند. پوره‌های ظاهر شده به‌ صورت انفرادی به قفس‌های تک برگی منتقل شدند و تا ظهور حشرات کامل به صورت روزانه بررسی شدند. حشرات نر و ماده حاصله با هم جفت شده و به قفس های تک برگی منتقل شدند. در صورت مرگ حشره نر، حشره نر دیگری جایگزین شد. تعداد تخم گذاشته شده و زنده مانی تا مرگ آخرین فرد به صورت روزانه ثبت شد. داده‌های حاصله بر اساس تئوری جدول زندگی سن- مرحله رشد دو جنس با نرم افزار مربوطه تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد نرخ ذاتی رشد جمعیت (r)، نرخ متناهی رشد جمعیت (λ)، نرخ خالص رشد (R0)، نرخ ناخالص رشد (GRR) و میانگین طول یک نسل (T) به ترتیب برابر 073/0 (روز1-)، 076/1 (روز1-)، 17 (نتاج در فرد)، 94/64 (نتاج در فرد) و 83/38 روز بود. علاوه بر این میانگین طول دوره رشد جنینی 95/6 روز، پورگی 84/18 روز، حشره نر (تخم تا حشره کامل) 68/24 روز و حشره ماده (تخم تا حشره کامل) 43/26 روز بدست آمد. طول کل دوره قبل از تخم گذاری (TPOP) 53/31 روز، طول دوره قبل از تخم گذاری (APOP) 1/5 روز و میزان باروری ماده 34/62 تخم بدست آمد. نتایج به دست آمده در مورد ویژگی‌های زیستی این آفت می تواند برای توسعه مدیریت تلفیقی پسیل گلابی مورد بهره برداری قرار گیرد.

پسیل گلابی؛ جدول زندگی؛ گلابی شاه‌میوه