عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

امیر چراغی؛ حسین پریان؛ امین نیک پی؛ آرش ملک محمدی

کنه زرد نیشکر Oligonychus sacchari Mc Gregor (Acari: Tetranychidae) یکی از آفات مهم نیشکر در ایران محسوب می‏شود. این آفت در ماه‏های گرم سال و در تمام مزارع نیشکر شمال و جنوب استان خوزستان مشاهده می‏شود. رنگ کنه بالغ زرد مایل به سبز و کنه نر کوچک‏تر از کنه ماده است. تغذیه کنه از شیره سلولی و در قسمت زیرین برگ نیشکر است. خسارت ناشی از فعالیت این آفت در حالت‏های شدید سبب خشک شدن کل برگ و در حالت‏های خفیف‏تر سبب کلروزه شدن برگ می‏گردد. علاوه بر تغذیه مستقیم از شیره گیاهی، اختلال در فرآیند فتوسنتز و رشد گیاه، یکی دیگر از تاثیرات ناشی از فعالیت آفت مذکور است. با توجه به همزمانی فعالیت این آفت با دوره‏ای که گیاه نیشکر می‏تواند حداکثر رشد را داشته باشد، آگاهی از نحوه فعالیت و اثرات ناشی از آن روی گیاه نیشکر از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق تغییرات شاخص سبزینگی گیاه نیشکر در زمان آلودگی به آفت مذکور مورد بررسی قرار گرفت. در هر مرحله نمونه‏برداری تعداد 60 گیاه نیشکر به صورت تصادفی از حاشیه مزرعه انتخاب شد. تعداد کل برگ‏ها، تعداد برگ‏های خشک، کلروزه و سبز ثبت گردید. برای محاسبه شاخص سبزینگی به برگ خشک عدد صفر، به برگ کلروزه عدد پنج و به برگ سبز عدد 10 اختصاص داده شد. مجموع حاصل‏ضرب تعداد هر کدام از برگ‏های خشک، کلروزه و سبز در عدد اختصاص یافته به آنها، به روی حاصل‏ضرب تعداد کل برگ‏ها در عدد 10، تقسیم و شاخص سبزینگی برای هر گیاه تعیین شد. حداقل شاخص سبزینگی صفر و حداکثر آن یک می‏تواند باشد. بازه زمانی ثبت تغییرات این شاخص، اوایل تیرماه لغایت اوایل مهرماه سال 1393 بود. تحقیق در شرایط مزرعه‏ای و در کشت و صنعت نیشکر دعبل خزاعی و روی واریته تجاری SP70-1143، در مزرعه کشت جدید، صورت گرفت. بر اساس نتایج حاصل، شاخص سبزینگی در اوایل تیرماه 75/0 و در اوایل مهرماه 56/0 ثبت شد. از اوایل تیرماه تا انتهای تیرماه شاخص سبزینگی دارای روند نزولی می‏باشد؛ در نیمه تیرماه این شاخص 52/0 و در اواخر تیرماه 47/0 ثبت گردید. از انتهای تیرماه به بعد شاخص سبزینگی، به دلیل کاهش جمعیت کنه نیشکر، روند صعودی را طی می‏کند. در محدوده اوایل تیرماه تا اواخر تیرماه تغییرات کاهش شاخص سبزینگی بسیار مشخص می‏باشد. نتایج حاضر نشان می‏دهد که هر گونه عملیات مدیریت جمعیت آفت مذکور، می‏بایست در زمان مناسب انجام گیرد؛ به عبارت دیگر باید قبل از اینکه آفت مذکور جمعیت و خسارت خود را افزایش دهد عملیات کنترلی علیه آن صورت پذیرد.

خسارت؛ شیره گیاهی؛ کلروزه؛ مدیریت تلفیقی آفات؛ واریته