عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

مهرنوش مینایی مقدم؛ علیرضا عسکریان زاده؛ سهراب ایمانی؛ حبیب عباسی پور

مدیر گروه گیاهپزشکی

پپروانه زنبورمانند، Paranthrene diaphana دارای پراکنش وسیعی در منطقه تهران روی درختان بید مجنون فضای سبز شهری می‌باشد. این آفت سبب خشکی شاخه‌ها و زمینه‌ساز حمله سایر آفات چوبخوار و نفوذ عوامل بیماریزا به این درختان می‌شود. بید مجنون یکی از درختان مهم فضای سبز شهر تهران است. در این مطالعه ارتباط پراکنش پروانه زنبورمانند،روی بید مجنون با ارتفاع از سطح دریا و محل کاشت درمنطقه تهران بررسی شده است. برای این منظور فضای سبز شهر تهران بر اساس ارتفاع از سطح دریا به سه منطقه ارتفاع کمتر از 1200 متر (منطقه جنوب تهران شامل: کهریزک، دانشگاه شاهد، بوستان ولایت، افسریه و بلوار ابوذر)، ارتفاع 1200 تا 1400 متر (منطقه مرکزی تهران شامل: زندان قصر، بوستان جوانمردان، پارک لاله، میدان فتح و مترو صادقیه) و با ارتفاع بیش از 1400 متر (منطقه شمال تهران شامل: شهرک شهید محلاتی، دارآباد، بلوار غرب نیایش، بوستان نهج‌البلاغه و شهرک قائم) تقسیم بندی شد.سپس در هر منطقه پنج بوستان ذکر شده به عنوان تکرار در نظر گرفته شد. در هر بوستان حدود 30 درخت بید مجنون با سن متوسط (5 تا 10 سال) مورد بررسی قرار گرفتند. درصد آلودگی درختان به آفت بر اساس وجود گالیا وجود فضولات لاروی حداقل در یکشاخه یا تنه درختان در پاییز سال1394تعیین شد. درصد آلودگی در هر بوستان برای درختانی که در چمنزار و درختانی که در بلوارها کشت شده بود، جداگانه ثبت شد. داده ها به صورت آزمایش فاکتوریل (دو فاکتور ارتفاع از سطح دریا و پوشش بستر درخت) با طرح پایه بلوک کامل تصادفی تجزیه آماری شد. نتایج تجزیه آماری نشان داد که ارتفاع از سطح دریا تاثیر معنی‌داری در پراکنش آفت دارد(01/0P<؛ 89/18F=؛ 20، 2df=). یعنی با افزایش ارتفاع، آلودگی کاهش می‌یابد، به طوری که آلودگی در جنوب تهران حدود 100 درصد وتقریباً دو برابر مرکز و شمال تهران است. میزان آلودگی در شمال و مرکز تهران اختلاف معنی‌داری نشان نداد. همچنین کشت این درخت در چمنزار به طور معنی‌داری(01/0P<؛ 055/24F=؛ 20، 1df=)روی میزان آلودگی به آفت اثر داشت، به‌طوری که در این درختانتا 50 درصد، آلودگی کمتر مشاهده می‌شد. البته ارتفاع از سطح دریا و کشت در چمنزار اثر متقابل دارند. بنابراین ممکن است خشکی هوا و کمی رطوبت در جنوب تهران و خاک‌های شن‌زار که توان نگهداری آب را ندارند، باعث استرس به گیاه و جلب آفت ‌شود. برعکس ممکن است در چمنزار‌ها به دلیل آبیاری مناسب و دوام آب در این محل‌‌ها به علت حفظ رطوبت، گیاه دچار استرس آبی نشود. لذا برای جلوگیری از طغیان آفت در منطقه و حفظ این گونه درخت، کشت درخت بید مجنون در مناطق جنوبی تهران توصیه نمی شود و تا حد امکان کشت این درختبه چمنزارها محدود شود.

پراکنش؛ Paranthrene diaphana؛ بید مجنون؛ تهران؛ ارتفاع از سطح دریا؛ چمنزار