عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

¹سعید آذرنیا؛ آیت الله سعیدی زاده؛ ²حبیب عباسی پور شوشتری؛ ³علیرضا عسکریان زاده

¹دانشگاه شاهد

²عضو هیات علمی دانشگاه شاهد

³مدیر گروه گیاهپزشکی

شب‌پره زنبور مانند، Paranthrene diaphana یکی از مهمترین آفات درختان زینتی در ایران و جهان می‌ باشد. لارو این حشره از مهمترین آفات چوبخوار بوده و با طیف میزبانی صنوبر و بید، در سال‌های اخیر خسارت قابل توجهی خصوصاً به درختان بید مجنون در ایران وارد کرده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی و مقایسه کارآیی نماتود های Steinernema feltiae، S. carpocapsae و Heterorhabditis bacteriophora در کنترل بیولوژیک شب‌پره زنبور مانند در شرایط آزمایشگاهی بوده است. نمونه‌ برداری برای جمع آوری آفت طی پاییز و زمستان سال 1394 از شاخه های آلوده درختان بید مجنون واقع در شهر تهران و محوطه دانشگاه شاهد انجام گرفت. ایزوله‌ های تجاری نماتود ها از شرکت کوپرت (Koppert) روی لارو های سن آخر پروانه موم ‌خوار زنبور عسل (Galleria melonella L.) تکثیر شد. در شرایط آزمایشگاه واکنش لارو های سن آخر آفت در دمای 1±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±65 درصد با استفاده از غلظت ‌های صفر، 50، 100، 200، 400، 800 لارو سن سوم (مرحله آلوده کننده) نماتود در هر میلی ‌لیتر آب مقطر (IJs/ml) در داخل پتری‌ دیش‌های 9 سانتی‌ متری حاوی کاغذ صافی آغشته به یک میلی ‌لیتر سوسپانسیون از هر گونه از نماتود همراه با پنج عدد لارو سن آخر حشره مورد بررسی قرار گرفت. میزان درصد مرگ ‌و میر آفت در زمان های صفر، 6، 12، 24، 48 و 72 ساعت پس از مایه ‌زنی تعیین گردید. نتایج نشان داد که حداکثر مرگ‌ و میر ایجاد شده توسط نماتود های S. feltiae، S. carpocapsae و H. bacteriophora به ترتیب 100%، 33/93% و 33/93% بود. واکنش گونه نماتود نسبت به زمان و غلظت یکسان بود، بطوریکه با افزایش غلظت مایه تلقیح و گذشت زمان بر میزان مرگ‌ و میر آفت افزوده شده است. میزان مرگ ‌و میر آفت در غلظت‌ های مختلف نماتود های S. feltiae و S. carpocapsae در مقایسه با نماتود H. bacteriophora اختلاف معنی ‌داری (P≤0.05) را نشان داده است. در زمان 72 ساعت پس از مایه زنی، تلفات ناشی از نماتود های S. feltiae، S. carpocapsae و H. bacteriophora به ترتیب 11/71%، 44/64% و 33/53% بوده است. میزان LC50 برای سه گونه نماتود S. feltiae، S. carpocapsae و H. bacteriophora به ترتیب 97/35، 44 و 05/104 تعیین گردید. با توجه به میزان کل مرگ‌ و میر و میزان LC50، نماتود S. feltiae به عنوان مؤثرترین گونه در کنترل لارو سن آخر شب‌پره زنبور مانند بوده است. میزان LT50 برای هر سه گونه در غلظت‌ های مختلف، در گونه‌های S. feltiae، S. carpocapsae و H. bacteriophora به ترتیب 12/36، 78/49 و 66/72 ساعت بدست آمد.

پروانه زنبورمانند؛ بید مجنون؛ نماتود؛ بیوکنترل؛ شرایط آزمایشگاهی