عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

سپیده غفاری؛ جواد کریمی

امروزه محصولات گلخانه‌ای جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد کشورها دارند. کشور ما نیز در این زمینه دارای استعداد بالقوه می‌باشد. ازجمله محصولات تولیدشده در گلخانه می‌توان به سبزی‌ها، صیفی‌جات و گل‌ها و گیاهان زینتی اشاره نمود. محیط گلخانه، شرایط مساعد محیطی ازجمله دما و رطوبت مناسب را برای رشد و توسعه بسیاری از آفات و بیماری‌ها فراهم می‌آورد. لذا کنترل آفات و بیماری‌ها در مدیریت گلخانه بسیار مهم بوده و نقش مهمی در تولید محصولات گلخانه‌ای دارد. در بین آفات گلخانه‌ای شپشک های آردآلود مرکبات دارای جایگاه خاص می‌باشد. شپشک آردآلود مرکبات از طریق قطعات دهانی زننده-مکنده از شیره‌ی نباتی تغذیه می‌کند و سبب ایجاد خسارت مستقیم می‌شود. در این مطالعه تأثیر قارچ‌های (Petch) Zare & Gams Lecanicillium longisporum و(Zimmeren) Lecanicillium lecanii بر روی سن دوم پورگی و حشره ماده بالغ شپشک آردآلود مرکبات Planococcus citri روی گیاه حسن‌یوسف (Plectranthus scutellarioides ) در شرایط گلخانه‌ای بررسی شد. آزمایش به‌روش اسپری گیاه با سوسپانسیون قارچی با غلظت‌های107×1، 106×1 کنیدی بر میلی‌لیتر و آب مقطر حاوی ماده خیس‌کننده Tween 80 به‌عنوان شاهد، با شرایط دمایی 1±27 درجه سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 5±90 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام گرفت. هر غلظت با 30 حشره و در 4 تکرار بررسی شد و کل آزمایش دو بار تکرار گردید. نتایج به‌دست‌آمده بیان‌کننده این موضوع بود که با افزایش غلظت میزان مرگ‌ومیر در حشرات بالغ و پوره نیز افزایش می‌یابد. در روز هشتم، در اثر غلظت 107× 1 (کنیدی در میلی‌لیتر) قارچ Lecanicillium lecanii، 05/99 و 55/96 درصد مرگ‌و‌میر به ترتیب بر روی پوره‌ی سن دوم و حشرات کامل شپشک آردآلود مرکبات به وجود آورد. در همین زمان، در غلظت 106× 1 (کنیدی در میلی‌لیتر) قارچ Lecanicillium lecanii، 86/ 92 و 89/87 درصد مرگ‌و‌میر به ترتیب روی پوره‌ی سن دوم و حشرات کامل نشان داد. همچنین در روز هشتم، در اثر غلظت 107× 1 (کنیدی در میلی‌لیتر) قارچ Lecanicillium longisporum، 42/85 و 85/66 درصد مرگ‌و‌میر به ترتیب روی پوره‌ی سن دوم و حشرات کامل به وجود آورد و این نتیجه در غلظت 106× 1 (کنیدی در میلی‌لیتر) برای قارچ Lecanicillium longisporum، 86/66 و 05/47 درصد مرگ‌و‌میر به ترتیب روی پوره‌ی سن دوم و حشرات به دست آمد. این مطالعه، نخستین پژوهش روی بیمار گری قارچ‌های Lecanicillium longisporum و Lecanicillium lecanii علیه شپشک آردآلود مرکبات در شرایط گلخانه است. نتایج این تحقیق بیان‌کننده آن است که قارچ‌های بیمارگر Lecanicillium longisporum و Lecanicillium lecanii پتانسیل کاربرد در برنامه‌های کنترل بیولوژیک شپشک آردآلود مرکبات را دارند.

شپشک آردآلود مرکبات؛ کنترل بیولوژیک؛ Lecanicillium longisporum و Lecanicillium lecanii