عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

سپیده غفاری؛ جواد کریمی

از فاکتورهای اساسی برای رشد و تولید کنیدی توسط قارچ‌های بیمارگر حشرات وجود مواد مغذی کافی مانند منابعی از کربن، فسفر و نیتروژن می‌باشد. قارچ‌ها برای رشد کنیدی خود به یک منبع قابل‌استفاده از کربن نیازمند هستند، همچنین این قارچ ها از طریق منبع نیتروژن انرژی موردنیاز جهت رشد هیف های تولیدشده را تأمین می‌کنند. مواد اولیه جهت رشد قارچ‌ها می‌تواند در هر محصول کشاورزی و یا ترکیب آلی وجود داشته باشد. کاربرد قارچ های بیمارگر حشرات در برنامه های کنترل بیولوژیک، مستلزم تراکم بسیار بالایی از اسپور قارچ است. تولید تجاری کنیدی ها عموماً روی محیط‌های غذایی جامد انجام می‌گیرد که می‌تواند به حالت کشت ساده روی موادی مانند غلات ازجمله برنج یا سایر محیط‌های غذایی (بر اساس نشاسته)، یا تخمیر جامد و یا کشت دومرحله‌ای روی محیط جامد و مایع باشد؛ همچنین انتظار می‌رود برای کاهش هزینه‌های تولید در هنگام تولید انبوه کنیدی، در حجم ثابت از مواد اولیه، حداکثر کنیدی ممکن تولید گردد. در این آزمایش جهت بررسی میزان تولید کنیدی هوایی قارچ های Lecanicillium lecanii و Lecanicillium longisporum بر روی مواد اولیه طبیعی از چهار ماده جامد سبوس برنج، شلتوک برنج، گندم و تفاله چغندر استفاده گردید. آزمایش در محیط کاملاً استریل به کمک آغشته کردن هر یک از محیط‌ها به 14 میلی‌لیتر از سوسپانسیون قارچ با غلظت 107×2 (کنیدی/ میلی‌لیتر) به ازا 100 گرم ماده جامد صورت گرفت. ظروف در داخل انکوباتور با دمای 1 ± 25 و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی، به مدت 15 روز قرار گرفتند تا کنیدی هوایی تشکیل گردد. جهت هر تیمار چهار تکرار در نظر گرفته شد. شمارش کنیدی ها به‌صورت تولید یک سوسپانسیون یکنواخت از کنیدی تولیدشده به کمک تویین 80 و عبور سوسپانسیون حاصل از پارچه ململ و درنهایت شمارش تعداد کنیدی ها به کمک لام گلبول شمار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که در هر دو گونه قارچ بیمارگر بین تیمارها اختلاف معنی‌داری ازنظر تولید کنیدی وجود دارد. برای گونه Lecanicillium lecanii، گندم با میانگین تولید 108 × 90/1 کنیدی به ازای هر گرم ماده غذایی بیشترین تولید کنیدی را به خود اختصاص داد و بر روی تفاله چغندر هیچ رشدی مشاهده نشد. هم‌چنین برای قارچ Lecanicillium longisporum محیط شلتوک برنج به‌طور متوسط 108 × 41/2 کنیدی به ازا هر گرم محیط غذایی و محیط تفاله چغندر به‌طور متوسط با 108 × 32/2 کنیدی به ازا هر گرم محیط بیشترین تولید کنیدی را به خود اختصاص دادند و هر دو محیط در یک گروه معنی‌داری دسته‌بندی شدند.

تفاله چغندر؛ سبوس برنج؛ شلتوک برنج؛ گندم؛ Lecanicillium longisporum و Lecanicillium lecanii