عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

الهام احمدی؛ بهاره رنجنوش؛ محسن مفیدی نیستانک

حلزون های خاکزی، آبزی و لیسک ها از آفات مهم کشاورزی بوده و ضمن خسارت کمی و تغذیه از قسمت های مختلف گیاهان زراعی و باغی، با ایجاد خوردگی موجب خسارت کیفی در محصولات کشاورزی می گردند. آنها از ناقلین مهم بیماری های انگلی بوده و موجب بیماری در کشاورزان و احشام منطقه خواهند شد. بدین لحاظ، با توجه به اینکه دارای تنوع و تراکم بالایی در مناطق مختلف کشور می باشند، فون حلزون ها و لیسک های حاشیه رودخانه جاجرود دراستان تهران طی سال های 95-1394 مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری توسط تور از حلزونهای خاکزی، آبزی و لیسک ها و در مواردی با دست از روی گیاهان زراعی، باغی، اطراف سنگ ها و گیاهان آبزی حاشیه رودخانه انجام گردید. سپس نمونه های کشته شده حلزون ها و لیسک ها به داخل ظروف حاوی اتانول 70 درصد منتقل شد. کلیه ظروف صدف و نرم تن با بریده ای از کاغذ کالک که دارای مشخصات محل جمع آوری، تاریخ جمع آوری و جمع آوری کننده بود، با مداد نشانه گذاری و سپس بر اساس خصوصیات ریخت شناسی (شکل، اندازه، نقوش روی صدف، درپوش، دریچه صدف، راستگرد یا چپگرد بودن صدف، محل قرارگیری سوراخ تنفسی ، خط میانه پشتی ، موکوس و رنگ آن، اندازه بدن، سوهانک، خط کلیه و دستگاه تولید مثلی اقدام به شناسایی شدند. مجموعاً تعداد 23 گونه حلزون و لیسک برای اولین بار از حاشیه رودخانه جاجرود استان تهران شناسایی شدند که متعلق به 17 جنس از 19 خانواده است. بیشترین و کمترین تعداد گونه در میان نرم تنان شناسایی شده به ترتیب با 14 و 8 گونه مربوط به مناطق سعید آباد و کچیون از حاشیه رودخانه جاجرود است. بزرگترین خانواده از نظر تعداد گونه ای خانواده Helicidae با هشت گونهCochlicella acuta ، Euomphalia pisiformis Helicella krynickii, Helix lucorum lnnaeus, ,Helicella derbentina Euomphalia ravergieri , Caucas.tachea atrolabiata , Levantina dschulfensis است. همچنین از بین گونه های شناسایی شده مهمترین گونه از لحاظ پزشکی در انتقال بیماریهای انگلی در انسان و دام گونه های Lymnaea truncatula است. گونه Arion ater نیز که قبلا از غرب و مرکز اروپا، لیتوانی و روسیه گزارش شده بود، برای اولین بار از ایران گزارش می گردد. اسامی علمی حلزون ها و لیسک های جمع آوری شده به قرار زیر است:
Planorbis planorbis, Gyraulus euphraticus, Gyraulus convexiusculus, Bithynia tentaculata,
Cochlicella acuta , Physa acuta, Lymnaea gedrosiana, Lymnaea pereger, Lymnaea truncatula
Euomphalia pisiformis, Helicella krynickii, Helicella derbentina, Vitrea pygmaea, Vitrea contortula, Oxychilus translucidus, Oxychilus herzi, Caucasotachea atrolabiata, Cochlicopa lubrica, Laciniaria lederi,Orcula doliolum, Limax maculates, Parmacella ibera, Arion ater

واژه‌های کلیدی: شناسایی؛ شکم پایان؛ حاشیه رودخانه جاجرود؛ استان تهران