عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

¹هادی زهدی؛ ²ارسلان شکرچیان؛ ³جلال ابراهیمی

¹عضو هیات علمی

²محقق بخش منابع طبیعی

³ندارد

زنبور مغزخوار سیاه(Hym: Eurytomidae) Eurytoma plotnikovi و زنبور مغزخوار طلاییMegastigmus pistacia(Hym: Torymidae) از جمله آفات مهم پسته و بنه محسوب می‌شوند. زنبور مغز خوار سیاه پسته یک آفت یک نسلی است و لارو آن در داخل میوه تعدادی از گونه‌های جنس Pistaciae تغذیه می‌کند اما زنبور مغز خوار طلایی با وجود اینکه خسارت مشابهی وارد می‌کند دارای دو نسل در سال است اما در مواردی جمعیت‌های تک نسله این آفت نیز مشاهده شده است. هر دو زنبور به‌صورت لارو زمستان‌گذرانی می‌کنند. به منظور بررسی نقش ارتفاع از سطح دریا در میزان فراوانی این دو گونه زنبور دو منطقه خبر از توابع شهرستان بافت(ارتفاع 2000 متر از سطح دریا) و دهبکری از توابع شهرستان بم (ارتفاع 2600 متر از سطح دریا) از رویشگاه‌های طبیعی پسته وحشی در استان کرمان انتخاب شدند. این دو منطقه از لحاظ موقعیت جغرافیایی کاملا از هم مجزا می باشند. در هر رویشگاه تعداد 8 درخت همسان دارای میوه به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. پس از رسیدن میوه ها کلیه میوه ها از چهار جهت جغرافیایی برداشت شدند. هر نمونه درون ظرف پرورش دارای تهویه در دمای 27 درجه سانتیگراد و رطوبت 35 درصد (میانگین دما و رطوبت منطقه) نگهداری شد و تعداد حشرات خارج شده شمارش و شناسایی شدند. این نمونه ها به مدت شش ماه نگهداری شدند و در انتهای این زمان دانه هایی که از آنها زنبوری خارج نشده بود شکسته شده و تعداد زنبورهایی که درون دانه ها بودند به تراکم هر گونه اضافه شد. نتایج نشان داد که بین درصد فراوانی زنبور طلایی مغز خوار در نسل اول و دوم در دو منطقه اختلاف معنی داری وجود نداشت. اما در درصد فراوانی زنبورهای طلایی که فقط یک نسل در سال داشتند بین این دو منطقه اختلاف معنی داری وجود داشت (t= 4.82, df= 62, sig=0). بیشترین فراوانی این زنبور در منطقه خبر به میزان 47/1±457/18درصد بود. همچنین نتایج مشخص نمود که بین درصد فراوانی زنبور سیاه در دو منطقه اختلاف معنی دار وجود داشت (t= -2.23, df=62, sig= 0.029) و در منطقه خبر با 846/0± 219/20درصد بیشتر از منطقه دهبکری (449/0± 081/18درصد) بود. مقایسه آماری بین درصدهای فراوانی زنبور سیاه و طلایی دو منطقه نیز نشان دهنده اختلاف معنی دار در فراوانی این دو گونه بود (t=7.88, df=126, sig=0.0) و با کاهش ارتفاع از سطح دریا درصد فراوانی این زنبورها افزایش یافت.

تغییرات جمعیت؛ زنبور مغزخوار سیاه؛ زنبور مغزخوار طلایی؛ بنه