پارامترهای جدول زندگی زنبور پارازیتویید Diaeretiella rapae (Hymenoptera: Braconidae) روی شته مومی کلم پرورش یافته روی ارقام حساس و مقاوم کلزا
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
یکی از عوامل کنترل بیولوژیک شته مومی کلم زنبور پارازیتویید Diaeretiella rapae MacIntosh است که به عنوان متداول‌ترین دشمن طبیعی این آفت شناخته شده است. مطالعه پارامترهای دموگرافیک دشمنان طبیعی معیار مطمئنی برای ارزیابی کارایی آن‌هاست. بنابراین در این پژوهش، پارامترهای دموگرافیک D. rapae روی شته‌های پرورش یافته روی ارقام حساس (Opera) و مقاوم (Okapi) کلزا مورد بررسی قرار گرفت. تمام آزمایش‌ها در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد و دوره‌ی نوری 16ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از تئوری جدول زندگی سنی -مرحله رشدی دو جنسی تجزیه شدند. با توجه به نتایج به دست آمده، طول دوره پیش از بلوغ روی رقم Opera (87/8 روز) به طور معنی‌داری کوتاه‌تر از رقم Okapi (10 روز) بود. مرگ و میر پیش از بلوغ روی رقم مقاوم (3%) بیشتر بود و هیچ گونه مرگ و میر پیش از بلوغ روی رقم حساس مشاهده نشد. با وجود این‌که، تفاوت معنی‌داری در طول دوره شفیرگی، طول عمر حشرات ماده و طول عمر کل پارازیتویید، روی ارقام حساس و مقاوم مشاهده نشد اما نرهای پرورش یافته روی رقم حساس (25/6 روز) در مقایسه با رقم مقاوم (87/4 روز) طول عمر طولانی‌تری داشتند. طول دوره‌ی پیش از تخمریزی حشرات کامل پارازیتویید (APOP) روی هر دو رقم برابر صفر به دست آمد در حالی‌که میانگین کل دوره‌ی پیش از تخمریزی (TPOP) روی رقم مقاوم (10 روز) به طور معنی‌داری طولانی‌تر از رقم حساس (93/8 روز) بود. افزون بر این، زمانی که رقم حساس به عنوان گیاه میزبان استفاده شد طول دوره تخمریزی به طور معنی‌داری طولانی‌تر (53/6 روز) و پتانسیل تولید مثلی به طور معنی‌داری بالاتر (47/264 تخم) بود. از سوی دیگر، تمام پارامترهای رشد جمعیت پارازیتویید به جز نرخ ناخالص تولیدمثل (GRR) به طور معنی‌داری تحت تأثیر ارقام حساس و مقاوم کلزا قرار گرفتند. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، و نرخ خالص تولید مثل (R0) پارازیتویید روی رقم حساس به ترتیب برابر 426/0 بر روز، 531/1 بر روز و 088/128 تخم و روی رقم مقاوم به ترتیب برابر 341/0 بر روز، 407/1 بر روز و 008/71 تخم بود. متوسط مدت زمان یک نسل (T) نیز روی رقم مقاوم (439/12 روز) طولانی‌تر از رقم حساس (344/11 روز) بر‌آورد گردید. به طور کلی، نتایج ما نشان داد که ارقام کلزا کارایی D. rapae را در مقیاس کنترل شده آزمایشگاهی تحت تأثیر قرار داد و رقم مقاوم روی ویژگی‌های زیستی پارازیتویید تأثیر منفی داشت. بنابراین، یافته‌های ما می‌تواند در طراحی یک برنامه جامع برای مدیریت تلفیقی شته مومی کلم در سیستم‌های کشت کلزا مفید واقع شود.
کلیدواژه ها