تأثیر ارقام مختلف کلزا بر پارامترهای جدول زندگی شته مومی کلم Brevicoryne brassicae (Hemiptera: Aphididae)
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
شته مومی کلم Brevicoryne brassicae L. یکی از جدی‌ترین آفات کلزا در بیشتر نواحی تولید این محصول در سراسر جهان است. مقاومت گیاه میزبان به عنوان مؤثرترین جزء مدیریت تلفیقی آفات شناخته شده است. بنابراین در این پژوهش، پارامترهای دموگرافیک این آفت روی ده رقم کلزا شامل Karaj-1، Karaj-2، Karaj-3، Licord، Okapi، Opera، RGS003، Sarigol، Talaye و Zarfam تحت شرایط آزمایشگاهی با دمای 1 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد و دوره‌ی نوری 16ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. پارامترهای جدول زندگی با استفاده از روش جدول زندگی سنی-مرحله‌ی رشدی با به کارگیری نرم افزارTWOSEX-MSChart محاسبه و میانگین و خطای استاندارد پارامترهای رشد جمعیت با استفاده از روش بوت استرپ تخمین زده شد. با توجه به نتایج به دست آمده، طول دوره پیش از بلوغ روی رقم Opera (17/0±90/5 روز) به طور معنی‌داری کوتاه‌تر از دیگر ارقام مورد مطالعه بود. بیشترین و کمترین مرگ و میر دوره‌ی پیش از بلوغ به ترتیب مربوط به کوهورت پرورش یافته روی ارقام RGS003 (96 درصد) و Opera (32 درصد) بود. بیشترین طول دوره‌ی پیش از پوره‌زایی شته‌‌های بالغ و طول کل دوره‌ی پیش از پوره‌زایی روی رقم RGS003 (به ترتیب 88/0±67/1 و 45/1±33/10 روز) و کمترین طول این مراحل به ترتیب روی ارقام Licord (10/0±86/0 روز) و Opera (16/0±97/6 روز) ثبت شد. افزون بر این، بیشترین طول عمر حشرات کامل و طول دوره‌ی پوره‌زایی روی رقم Opera (به ترتیب 00/1±17/16 و 71/0±41/12 روز ) و کمترین مقدار آن روی رقم RGS003 (به ترتیب 42/0±33/3 و 48/0±83/0 روز) مشاهده شد. ارقام مختلف کلزا میزان باروری کل این شته را نیز تحت تأثیر قرار دادند به طوری که بالاترین پتانسیل تولید مثلی روی رقم Opera (54/3±41/59 پوره) و پایین‌ترین میزان آن روی رقم RGS003 (99/0±67/1 پوره) مشاهده شد. تمام پارامترهای رشد جمعیت B. brassicae به طور معنی‌داری تحت تأثیر ارقام مختلف کلزا قرار گرفتند و بیشترین مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، نرخ ناخالص تولیدمثل (GRR) و نرخ خالص تولید مثل (R0) روی رقم Opera (به ترتیب 014/0±331/0 بر روز، 020/0±392/1 بر روز، 264/3±17/66 پوره و 847/4±057/40 پوره) و کمترین میزان این پارامترها روی رقم RGS003 (به ترتیب 056/0±242/0- بر روز، 094/0±774/0 بر روز، 797/0±17/2 پوره و 040/0±072/0 پوره) ثبت شد. طولانی‌ترین و کوتاه‌ترین میانگین مدت زمان یک نسل(T) به ترتیب مربوط به کوهورت پرورش یافته روی ارقام Sarigol (718/0±020/14 روز) و Okapi (664/0±111/11 روز) بود. نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر نشان داد که ارقام Opera و RGS003 به ترتیب حساس‌ترین و مقاوم‌ترین میزبان‌ها نسبت به این آفت می‌باشند. بر این اساس، یافته‌های ما می‌تواند در طراحی یک برنامه جامع مدیریت تلفیقی آفات علیه شته مومی کلم در سیستم های کشت کلزا ارزشمند باشد.
کلیدواژه ها